Officiële Vogellijst
Ridderkerk, Barendrecht en Albrandswaard

Samengesteld door Stephen Poley

Deze lijst geeft alle vogelsoorten weer die zijn waargenomen in het werkgebied van de Vogelwerkgroep Ridderkerk en Barendrecht.

Alle vogels zijn meegenomen waarvan aannemelijk is dat ze in het wild zijn geboren – dus ook ingevoerde soorten als Fazant en Nijlgans. Vogelsoorten die zeker of bijna zeker ontsnapt zijn (zoals glansspreeuwen, minla’s en grasparkieten) worden niet meegenomen.

Omdat de werkgroep regelmatig terreinen onderzoekt die gedeeltelijk (Carnisse Grienden, Portlandpolder) of geheel (Klein Profijt) in de buurgemeente Albrandswaard liggen, omvat deze lijst alle drie gemeenten. De informatie voor Albrandswaard zal minder volledig zijn.

Bronnen

De waarnemingen zijn voornamelijk afkomstig van de leden van de werkgroep.

Een tweede belangrijke bron is het boek Vogels van de zoetwatergetijderivier de Oude Maas, door Rob Strucker, hier afgekort als VOM. Een deel van de waarnemingen uit dit boek valt binnen ons gebied.

Ook zijn er waarnemingen van andere leden van de Natuurvereniging Ridderkerk, waar de vogelwerkgroep aan gelieerd is, en andere waarnemers.

Periode van de waarnemingen: de werkgroep heeft systematische tellingen in de Gorzen uitgevoerd sinds januari 1992 (al was de werkgroep pas in september 1994 officieel opgericht), in de Portlandpolder sinds 1995 en in Klein Profijt sinds 2000. Ook heeft de groep de tellingen in de Carnisse Grienden overgenomen, die door anderen in 1986 werden begonnen. Waarnemingen buiten deze tellingen worden sinds 2001 systematisch verzameld. Enkele leden van de groep hebben losse waarnemingen die terug gaan tot 1990.

De waarnemingen van het boek Vogels van de zoetwatergetijderivier de Oude Maas zijn voornamelijk van de periode 1981-1994, met enkele oudere waarnemingen.

In een enkel geval is informatie aangevuld op basis van de SOVON Atlas van de Nederlandse Vogels, met waarnemingen uit 1979-83.

Het is de bedoeling dat deze lijst regelmatig wordt bijgewerkt, als nieuwe informatie wordt ontvangen. Graag aanvullende informatie en correcties doorgeven aan de werkgroep. Alle waarnemingen zijn interessant van soorten die als zeldzaam of schaars zijn aangeduid, of die niet in deze lijst voorkomen.

---

Inhoudsopgave

---

Actuele Lijst

1. Roodkeelduiker Gavia stellata

   Zeldzaam.

   15-02-2000, 1, Carnisse Grienden (PG)

   VOM noemt andere gevallen, maar alleen één geval valt duidelijk binnen ons gebied, en dat zonder datum.

2. Dodaars Tachybaptus ruficollis B1

   Regelmatige wintergast in kleine aantallen op de rivieren in de omgeving van de grienden, en sinds kort ook op het Gaatkensplas. Wordt incidenteel ook elders gezien. Een handvol waarnemingen in voorjaar/zomer maar het enige bekende broedgeval in ons gebied was in 1994 in de opspuitterrein Jan Gerritse Polder, Barendrecht (VOM/RSt).

   Een grote groep was een van 24 vogels op 12-02-1983 in de Carnisse Grienden (VOM/RSt).

3. Fuut Podiceps cristatus B

   Hele jaar aanwezig; vrij algemene broedvogel.

   Grootste genoteerde aantal: 83 tussen Carnisse Haven en Heerjansdam op 19-02-1991 (VOM/Rijkswaterstaat) – deze vogels zullen echter niet allemaal in ons gebied zijn geweest.

4. Geoorde Fuut Podiceps nigricollis

   Zeldzaam.

   18-08-1987, 2, opspuitterrein Jan Gerritse Polder, B (VOM/RSt)
   30-12-2000, 1, Waaltje, Rijsoord. (PG)
   10-09-2006, 1, Oude Maas t.h.v. Bouwput, B (ABa, MO en SE)

5. Aalscholver Phalacrocorax carbo vB

   Hele jaar aanwezig; algemeen. Broedt nu niet in ons gebied, maar VOM noemt een kolonie bij de Kooiplas bij Rhoon, die uit circa 200 vogels bestond in 1911 en bleef bestaan tot tenminste 1948.

   Een grote groep van 50-60 vogels was regelmatig aanwezig in het Koedoodseplas in nov-dec 2006. (AB, SE e.a.)

6. Roerdomp Botaurus stellaris vB

   Zeer schaars. Een handjevol meldingen per jaar, bijna allemaal in de omgeving van de Gorzen en voornamelijk in de winter en vroege voorjaar. Er is wel een merkwaardige zomerwaarneming geweest, ondersteund door een foto, van een vogel in een woonwijk op 03-08-2005 in de Zalmwater, wijk Waterkant, Barendrecht (J. Verschoor en G. Buitendijk).

   VOM geeft aan dat de Roerdomp een vrij talrijke broedvogel was tot in de jaren ’50 van de twintigste eeuw en de Atlas van de Nederlandse Broedvogels geeft twee waarschijnlijke broedgevallen aan in de jaren ’70.

7. Kwak Nycticorax nycticorax

   De volgende waarnemingen dateren uit de tijd dat er een broedpopulatie in het Biesbosch was:

   13 t/m 26-09-1982, 1, Carnisse Grienden (VOM/RSt, TSt)
   22-08-1986, 1, Carnisse Grienden (VOM/RSt)

   De status van waarnemingen sindsdien is enigszins onduidelijk.

   In 1999-2001 waren er diverse waarnemingen in Ridderkerk van een Kwak. Die bleek te zijn geringd door Avifauna in Alphen aan de Rijn (TE, GH e.a.). Van 27 november tot 1 december 2005 werd een juvenile Kwak gezien aan de Meerwedesingel in Barendrecht (HW, RN). Gezien de merkwaardige plek was dit vermoedelijk ook een ontsnapte vogel.

   De volgende waarneming zou wel heel goed een wilde vogel kunnen zijn:

   04-05-2006, 1 adult, Oude Maas t.h.v. Jan Gerritse Heuvel, B (ABa, SE e.a.)

8. Ralreiger Ardea ralloides

   Zeldzaam.

   14-06-2008, 1, Oude Maas t.h.v. Jan Gerritse Heuvel, B (PG, gefotografeerd)

   Deze vogel is in heel Nederland een zeldzaamheid.

9. Koereiger Bubulcus ibis

   Zeldzaam.

   15-12-1983, 1 overvliegend, Carnisse Grienden (VOM/RSt)
   18-08-2011, 1 overvliegend, Gorzen (LP) – waarschijnlijk dezelfde vogel als een veel-bekeken vogel bij Kinderdijk een paar dagen eerder.

10. Kleine Zilverreiger Egretta garzetta

    Vrij zeldzaam, maar zal waarschijnlijk algemener worden: de Nederlandse populatie groeit, na te zijn begonnen met een eerste broedgeval in 1979. Hieronder staan de eerste vijf waarnemingen voor ons gebied. Sinds 2005 is hij tenminste één keer per jaar waargenomen. De waarneming uit 1984 is vrij opmerkelijk omdat de Kleine Zilverreiger toen nog een zeldzaamheid in Nederland was.

    06-06-1984, 1 overvliegend, Oude Maas t.h.v. Heinenoordtunnel (VOM/RSt)
    25-07-1997, 1 foeragerend in plasje tussen Kromme Weg en Ridderster, R (GH)
    09-08-2002, 1 foeragerend, Sportpark Smitshoek, A (ABa, MO)
    19-08-2003, 1 overvliegend, Gorzen (AG e.a.)
    16-10-2004, 1 ter plaatse, Portlandpolder (SP, PG e.a.)
    

11. Grote Zilverreiger Egretta alba

    Nog sterker dan bij de Kleine Zilverreiger, is dit een soort die vroeger zeldzaam was maar nu algemener wordt. Tot en met 2004 maar 5 waarnemingen, als volgt.

    08-04-1998, 1, Wevershoek, R, overvliegend (PG)
    03-09-2002, 1, Gorzengriend, ter plaatse (GH)
    14-11-2002, 3, Oranjewijk, B, overvliegend. (SP)
    17-11-2002, 1, Carnisse Grienden, overvliegend. (AB, SP)
    30-09-2004, 1 overvliegend, Gorzen (LBj)

    Wordt nu algemener: sinds 2005 zijn er jaarlijks 5 à 10 waarnemingen, vooral van overvliegende vogels.

12. Purperreiger Ardea purpurea

    In het algemeen een schaarse zomergast: vogels van het broedgebied bij Kinderdijk (buiten ons gebied) worden wel eens gezien aan de oostkant van Ridderkerk.

    

    Zeer bijzonder was echter de ontdekking van een sterke najaarstrek in 2002. Van 26 augustus tot 24 september werd bijna iedere avond, behalve avonden met slecht weer, trek waargenomen boven de Gorzengriend. In totaal werden 478 vogels waargenomen, met een maximum van 102 op 1 september. (AG, LBj e.a.)

    Sindsdien heeft de werkgroep ieder najaar systematische tellingen uitgevoerd. Het totaal aantal vogels was 520 in 2003, zelfs 694 in 2004 en dan een terugval tot 556 in 2005 en 404 in 2006.

    Op 12 september 2005 werd een nieuwe dagrecord gevestigd, met 168 overtrekkende Purperreigers.

    Hierdoor is Ridderkerk, voor zover bekend, de beste plek om grote aantallen Purperreigers te zien in Nederland; gezien de verspreiding van deze vogel is het wellicht de beste plek in heel Noord-Europa!

    Andere interessante meldingen:

    03-04-2002, 1 ter plaatse, Vrijenburgweg, B – eerste melding in Barendrecht (AB, PG)
    31-03-2004, 17 overvliegend, Oude Maas – vroegste melding (PG); 11 boven Ridderkerk dezelfde dag (SE) waren wellicht van dezelfde groep.
    september 2005, 1 juveniele vogel veelvuldig in de Gorzen gezien, hoewel het niet zeker is of het steeds om dezelfde vogel ging.
    01-07-2006, 1, Klein Profijt (AB) – eerste melding voor Albrandswaard.

13. Blauwe Reiger Ardea cinerea B

    Heel jaar aanwezig; algemeen. Broedt in Donckse Bos – 115 nesten in 2002. Maximum bekende grootte van de kolonie was 131 nesten in 1994.

14. Witte Ooievaar Ciconia ciconia

    Vrij schaars: een handvol waarnemingen per jaar. Allemaal overvliegend behalve:

    17-04-1995, 1, op nest van Blauwe Reiger in Donckse Bos (SE, TE)
    31-07-2001, 1, akker naast Donckse Bos, ter plaatse (DS)
    11-04-2002, 2, akker naast Donckse Bos, ter plaatse (SE)
    08-03-2005, 1, Donckse Bos, invallend (DS)
    29-03-2005, 1, Donckse Bos, opvliegend uit het bos (SE)
    03-09-2005, 1, Overnachtend op Wilhelminakerk, Ridderkerk (GH)

    En twee grote groepen:

    06-03-1998, 15, over sportpark De Bongerd, B (WM)
    26-07-2003, 9, over het centrum van Ridderkerk (DS)

    Het feit dat VOM alleen twee waarnemingen geeft voor 1992 suggereert dat deze soort in 1981-1991 niet in ons gebied waargenomen is; dit is niet verrassend aangezien hij begin jaren 80 in Nederland bijna uitgestorven is. VOM geeft aan dat er vroeger in de omgeving van de Oude Maas werd gebroed, maar noemt geen locaties in ons gebied.

15. Zwarte Ooievaar Ciconia nigra

    Zeldzaam.

    11-08-2001, 1, boven het Donckse Bos (DS)
    24-08-2003, 2 overvliegend, Klein Profijt

16. Lepelaar Platalea leucorodia

    Schaarse doortrekker. Foeragerende vogels komen voor in de Carnisse Grienden, in het plasje tussen Kromme Weg en Ridderster en soms elders. Interessante waarnemingen:

    03-09-2003, 15 overvliegend, Gorzen (AG, SP e.a.)
    21-06-2004, 20, Oude Maas tegenover oude Barendrechtse brug (PG)
    06-08-2004, 16 overvliegend, Ridderkerk centrum (TE)
    23-09-2004, 50 overvliegend, Gorzen; tevens laatste waarneming (GH, MB, TE)
    31-03-2007, 1 overvliegend, Bouwput/Gaatkensplas – vroegste waarneming (BG, ER)

17. Knobbelzwaan Cygnus olor B

    Heel jaar aanwezig; vrij algemene broedvogel.

    Grote groepen:
    25-05-2006, 34, Gaatkensplas, B (MO, SE)
    09 t/m 20-03-'07 max. 39, Koedoodseplas/Het Weegje, A (IJ, MO, e.a.)
    16-06-2008, 38, Gaatkensplas, B (SE)

18. Zwarte Zwaan Cygnus atratus vB

    Eén paar broedde jarenlang met succes in de Portlandpolder, maar is sinds 2002 weg. Enige meldingen elders:

    17-12-2000, 2, Gorzen
    20-12-2002, 1, Het Weegje, Rhoon, tussen groep Knobbelzwanen (ABa)
    07-11-2004, 1, Polder Buitenland, A (AB)
    20-03-2005, 6, Molenpolder, A (AB)
    20-03-2006, 2, Pendrechtse Molen, B (ABa, SE)
    27-04-2008, 1, plasje bij bouwdok, B (SP)

19. Wilde Zwaan Cygnus cygnus

    Vrij zeldzaam. 8 waarnemingen, waaronder:

    01-02-1997, 6, Oude Maas bij Carnisse Grienden (SP)
    19-11-2002, 3, Crezéepolder, R (GH)
    09-11-2003, 37 overvliegend, Gorzen (DS)
    01-01-2004, 14 overvliegend, Albrandswaardsedijk, A (HMe)
    24 t/m 26-12-2007, 2, Koedoodseplas (NG, DS e.a.)

20. Kleine Zwaan Cygnus columbianus

    Vrij zeldzame wintergast. Circa 10 waarnemingen van overvliegende vogels, waaronder:

    14-03-1987, 78, opspuitterrein Jan Gerritse Polder, B (VOM/RSt) – grootste groep en laatste waarneming
    02-11-1999, ca. 20, Oranjewijk, B (SP)
    12-10-2002, 10, Pruimendijk, R (LBs) – vroegste waarneming
    05-02-2005, 45, Carnisse Grienden (SP)

21. Rietgans Anser (fabalis) rossicus

    Hoewel Rietganzen regelmatig worden gezien ten zuiden van ons gebied, lijken ze zelden ons gebied binnen te komen. Wellicht komen overvliegende vogels wel vaker voor, maar worden ze niet herkend – men heeft goed licht nodig om ze met zekerheid te onderscheiden van bijvoorbeeld juveniele Kolganzen. Tot nu toe is alleen de toendra ras gezien – dit wordt door sommige mensen als een aparte soort beschouwd, Anser rossicus.

    10-11-2002, 2 overvliegend, Carnisse Grienden (SP)
    01-12-2002, 6 overvliegend, Oranjewijk, B (SP)
    10-10-2006, 1 overvliegend, Gorzen (DS)
    11-02-2007, 9 overvliegend, Polder Zwaardijk, Poortugaal, (HMe, NG)

22. Kleine Rietgans Anser brachyrhynchus

    Zeldzaam.

    27-12-1981, 1, Oude Maas bij Klein Profijt (VOM/PSc)
    25-11-2003, 2 overvliegend, Gorzen (LBj)

23. Kolgans Anser albifrons

    Wordt regelmatig overvliegend gezien in de winter, soms in grote groepen, maar vrij zelden aan de grond binnen ons gebied. VOM geeft ook aan dat vrijwel alle pleisterende Kolganzen in de buurt van de Oude Maas zich aan de zuidkant bevinden. Meldingen van meer dan drie vogels ter plaatse in ons gebied zijn als volgt:

    30-01-2006, 4, Het Weegje, A (GB)
    10-12-2006, ca. 10, Het Weegje, A (AB, SP)
    07-02-2007, 6, Smitshoek (HMe)

24. Grauwe Gans Anser anser B

    Wordt zeer vaak overvliegend gezien, vooral in de winter, maar tot voor kort weinig aan de grond binnen ons gebied. Tamelijk onverwacht was dus het eerste broedgeval voor het gebied, bij het Donckse Bos in 2004.

    Sindsdien is het aantal waarnemingen van vogels aan de grond sterk omhoog gegaan. Heeft in 2005 gebroed bij zowel het Donckse Bos als Klein Profijt, in 2006 weer bij Klein Profijt en in 2007 bij Klein Profijt en bij de bouwdok.

    Opmerkelijke groepen waren onder andere die van 420 op 14-12-2002 in de Portlandpolder (AB, PS), maximaal 400 in januari 2006 bij de bouwdok, B (PG, LBj, SE) en circa 800 op dezelfde plek op 21-12-2006 (PG); tevens bijna 400 in de Crezéepolder op 22/23-08-2006 (vele waarnemers).

25. Canadese Gans Branta canadensis Bs

    Een zeldzame vogel in ons gebied tot en met 2002, met maar 5 waarnemingen, waaronder:

    31-05-1998, 6 overvliegend, Carnisse Grienden (SP) – eerste waarneming voor het gebied
    29-10-2000, 50-55 overvliegend, Carnisse Grienden (SP) – eerste grote groep
    22-04-2002, 2 overvliegend, Donckse Bos, buitendijks (AG) – eerste waarneming voor Ridderkerk
    

    Neemt nu sterk in aantal toe, met een tiental waarnemingen per jaar in 2004-5 en 22 waarnemingen alleen al in de eerste helft van 2006, dus kunnen ze inmiddels als vrij algemeen worden beschouwd.

    Een groep van 5 paartjes bij Klein Profijt op 15-05-2006, waarvan 3 paartjes met jong, vormt het eerste broedgeval voor ons gebied (ABa). Zij hebben er in 2007 weer gebroed.

    Grootste groep:

    17-12-2006, tenminste 260, Het Weegje/Koedoodseplas (AB, GB e.a.)

26. Brandgans Branta leucopsis

    Hoewel deze soort in grote aantallen in de Hoeksche Waard voorkomt, blijkt het toch een zeer schaarse vogel in ons werkgebied. Hij wordt een handjevol keer per jaar gezien; de meeste waarnemingen zijn van overvliegende vogels. Eén vogel die regelmatig aan de grond in Barendrecht gezien is in 2007-8 is waarschijnlijk een ontsnapte vogel.

    Onder de waarnemingen zijn:

    13-01-2002, 23 overvliegend, Oranjewijk, B (SP)
    17-01-2004, 2 ter plaatse, Oude Maas, B (AB, PG)
    13-03-2005, ca. 180 overvliegend, Oude Barendrechtse brug (SP)
    09-03-2006, 2 ter plaatse, Portugaal (NG)
    04/05-09-2006, 1 ter plaatse, Het Weegje, A (ABa, MO en SE)
    06-05-2007, ca. 210 overvliegend, Knooppunt Ridderster, R (WR)

27. Rotgans Branta bernicla

    Zeldzaam.

    02-05-2006, ca. 300 overvliegend, Barendrecht (AB)
    11-10-2006, 1 overvliegend, Gorzen (DS)
    21-03-2007, 50 overvliegend, Bos Valckesteijn (NG)

28. Nijlgans Alopochen aegyptiacus B

    Heel jaar aanwezig. Was een schaarse vogel tot ongeveer 2000; inmiddels vrij algemeen geworden. Oudste waarneming: 31-3-1981, 2 overvliegend, Vredepolder, B (VOM/RSt)

    Grote groepen:

    10-10-2004, 86, Portlandpolder (AB)
    26-09-2005, 86, Molenpolder, A (ABa)
    30-09 t/m 29-10-2006, 72-95, Koedoodseplas/Het Weegje, A (SE, AB e.a.)
    15-06-2008, 77, De Kleine Duiker, B (TB)

    Broedt bij het Donckse Bos en aan de Rijnsingel, R en soms in Klein Profijt.

29. Bergeend Tadorna tadorna Bs

    Regelmatig aanwezig in kleine aantallen in de Carnisse Grienden en omgeving. Broedt in sommige jaren, met maximaal 3 paren; in 2000 ook in Klein Profijt. Wordt incidenteel elders in het gebied gezien.

    Voordat de Jan Gerritse Polder werd volgestort broedde de Bergeend daar ook; VOM noteert een maximum van 11 paar in 1987 en 50 individuele vogels op 11-04-1983 (VOM/MvE).

    Broedgevallen in Ridderkerk:

    2000, broedpoging bij het Donckse Bos (8 jongen, maar geen uitgevlogen) (DH, SE e.a.)
    mei 2003, 2 volwassenen met 8 eendjes, Oostmolendijk (AG)

30. Casarca Tadorna ferruginea

    Zeldzaam.

    11-04-1999, 1 overvliegend, Oude Maas bij Carnisse Grienden (SP)
    20-08-2006, 4 ter plaatse, Het Weegje, A (AB)
    10-06-2008, 2 overvliegend, De Kleine Duiker, B (ABa, SE)
    17-10-2008, 1 ter plaatse, Koedoodseplas, B (CJ)

31. Mandarijneend Aix galericulata

    Zeer schaars. Het is niet helemaal duidelijk of de in ons gebied waargenomen vogels bij de kleine Nederlandse broedpopulatie horen, of ontsnapte vogels zijn. Onder de oudere waarnemingen zijn:

    18-11-1995, 2, Gorzen
    30-12-2000 t/m 24-02-2001, 1 mannetje in sloot bij NAM installatie, Middeldijk, B (SP, PG)
    28-09-2003, paar, nabij buurthuis de Klinker, Bolnes (AD)
    13 t/m 20-01-2007, 1 mannetje, Koedoodseplas, A (PG, GB)

    In 2008 waren er plotseling vrij veel meldingen van 1 vogel, of in een enkel geval 2 vogels. Het is onbekend of dit een influx betreft of twee rondvliegende vogels.

32. Smient Anas penelope

    Hoewel dit in de winter een algemene vogel in Nederland is, is het in ons gebied relatief schaars, in ieder geval aan de grond. In 2007-8 en 2008-9 waren er wel relatief veel meldingen.

    Grote groepen zijn als volgt:

    17-11-2002, ca. 400 overvliegend, Oude Maas bij Carnisse Grienden (AB, SP)
    29-02 en 01-03-2004, ca. 500, Donckse Bos, buitendijks (AG)
    27-12-2004, ca. 300, Donckse Bos, buitendijks (SE)
    15-11-2008, ca. 3000 overvliegend, Bolnes (DS)

33. Krakeend Anas strepera B

    Vrij algemeen in de omgeving van de grienden in de winter. Broedt in de Carnisse Grienden, tot 6 paren.

    De grootste groepen tot nu toe waren ca. 200 in de Portlandpolder op 13-02-2005 (AB) en 142 in het Koedoodplas op 31-01-2006 (GB).

34. Wintertaling Anas crecca vB

    Algemene wintergast in de Carnisse Grienden; hoogste telling van 390 op 20-11-1981 (VOM/RSt), en meer recent 225 op 13-1-2002. (AB) Wordt ook in de Gorzen en elders in het gebied gezien.

    Broedt niet meer in het gebied, maar VOM meldt broedgevallen in de jaren ’70, en mogelijk ook in de Carnisse Grienden in 1982 en 1990. Keert soms zeer snel na het broedseizoen terug: een mannetje werd bijvoorbeeld op 29-06-2003 in de Carnisse Grienden gezien.

35. Wilde Eend Anas platyrhynchos B

    Heel jaar aanwezig; algemene broedvogel. Hoogste aantal broedparen in de Carnisse Grienden: 11 in 2002. Hoogste aantal broedparen in Klein Profijt: 12 in 2003. Hoogste wintertelling van 350 in de Carnisse Grienden op 14-12-2002.

36. Pijlstaart Anas acuta

    Schaarse bezoeker, vooral in het winterhalfjaar. Interessante waarnemingen:

    01-02-1997, paar ter plaatse, Carnisse Grienden (SP)
    28-09-2005, 20 overvliegend, Gorzen, (DR, DS e.a.)
    07-08-2006, 16 overvliegend, Retiefstraat, R (SE)
    okt 2008 - jan 2009, max 3 vogels langdurig in de omgeving van de Carnisse Grienden (PG, TE e.a.)

37. Zomertaling Anas querquedula vB

    Schaars. Wordt bijna ieder voorjaar in het Meer der Stilte (tussen Gorzenpark en Gorzengriend) gezien. Had een territorium in 1998. (DH, GH e.a.). Komt incidenteel ook elders voor. In de late zomer van 2006, 2007 en 2008 verbleven meerdere vogels in eclipskleed in het gebied.

    Vroegste waarneming: 20-03 t/m 01-04-2003, 1-3, plasje tussen Kromme Weg en Ridderster, R. (HM, SP)
    Laatste waarneming: 21-10-2006, Meer der Stilte - (DH, DS e.a.)

    VOM geeft 2-3 broedgevallen aan in de jaren 80.

38. Slobeend Anas clypeata B

    Heel jaar aanwezig. Regelmatig gezien in kleine aantallen, soms in groepen van enkele tientallen. Schaarse broedvogel (max 3 paar in de Carnisse Grienden). Grote groep:

    30-01-2006, 101, Gaatkensplas (PG)

39. Krooneend Netta rufina

    Zeer schaars. Circa 15 waarnemingen, waaronder:

    21-03-2002 tot 01-05-2002, 1 vrouwtje meerdere keer gezien op de rivier tegenover Donckse Bos (AG e.a.)
    10-09-2003, 1 vrouwtje, Park Buitenoord, B (PG)
    29-04-2005, 1 mannetje, Gaatkensplas, B (HW)
    21-04 t/m 10-05-2008, Gaatkensplas (ABa, SE e.a.)

    Het is onduidelijk in hoever deze waarnemingen betrekking hebben op wilde vogels. Deze soort is schaars in Nederland en wordt veel in gevangenschap gehouden.

40. Tafeleend Aythya ferina B

    Regelmatig gezien in kleine aantallen in alle seizoenen. Grotere aantallen vooral op het Gaatkensplas. Broedt in de Gorzen. Voorbeelden van grote groepen:

    27-11-2004, 54 ter plaatse, Gaatkensplas (SP) – eerste grote groep op de plas
    20-11-2005, ca. 90 ter plaatse, Gaatkensplas (AB)
    18-10-2008, ca. 100 ter plaatse, Gaatkensplas (RR)

41. Kuifeend Aythya fuligula B

    Algemene wintergast. Maximale wintertelling van 291 in/bij de Carnisse Grienden op 15-11-2008. Broedt in zeer kleine aantallen: maximaal 3 paar in de Carnisse Grienden.

42. Witoogeend Aythya nyroca

    Zeldzaam.

    31-10-2012 t/m 26-11-2012, 1 mannetje, Zuidpolder en Gaatkensplas, B (HK en vele anderen)

43. Toppereend Aythya marila

    Zeldzaam.

    02-03-1991, paar, monding Koedoodhaven (bij Carnisse Grienden) (SP)
    12-01-1997, 2, Gorzen.

    VOM geeft aan dat er meerdere waarnemingen langs de Oude Maas waren in de jaren 80, maar het is onduidelijk of er waarnemingen in ons gebied waren. Het geeft ook aan dat de Toppereend algemener was vóór 1970.

44. Brilduiker Bucephala clangula

    Schaarse wintergast op de grote rivieren. Grotere groepen:

    18-01-2003, 6 gemengd m/v, Oude Maas, B (ME, PG)
    26-03-2005, 12, Oude Maas ter hoogte van Klein Profijt (WM, PS)
    03-01-2009, 6, Oude Maas ter hoogte van Klein Profijt (TB)

45. Nonnetje Mergus albellus

    Tegenwoordig zeldzaam. VOM geeft aan dat er meer waarnemingen waren tijdens strenge winters in de jaren 70/80. De enige waarnemingen sindsdien zijn als volgt.

    17-02-1996, 3, omgeving Gorzen. (1 op 13-01-1996 was wellicht een van dezelfde vogels).
    06 tot 12-01-1997, 1 man, 2 vr., Rivier de Noord, tijdens strenge vorstperiode (GH e.a.)
    14-04-2003, 1 vrouwtje, Sportpark Smitshoek (ABa)
    22-01-2006, 1 mannetje, Pendrechtse Molen, B (AB)
    23 t/m 27-01-2007, 1 mannetje, Pendrechtse Molen, B (DR, GK)
    02 t/m 12-01-2009, 1 a 2, bouwdok, B (meerdere waarnemers)

46. Middelste Zaagbek Mergus serrator

    Zeldzaam.

    24-12-1981, 10 vrouw, Oude Maas bij Jan Gerritse polder (VOM/RSt)
    06-12-1998, 1 man, Gorzen/rivier De Noord (GH)
    15-01-2000, 1, Gorzen/rivier De Noord
    03-03-2001, 1 man, Gorzen/binnendijks in plasje (GH) – waarnemingen op 17-12-2000 en  13-01-2001 waren wellicht dezelfde vogel
    2002 (datum onbekend) in de Noord bij de Gorzengriend. (DH)
    02 t/m 12-03-2011, 1 man, verschillende plekken langs de Oude Maas (CF, SP, JJ)

47. Grote Zaagbek Mergus merganser

    Zeer schaars, met een merkwaardige verdeling in de tijd. Komt voor als wintergast, en dan vooral tijdens vorstperiodes. Maar hij komt ook voor als voorjaarstrekker en dan juist in warmere periodes. VOM geeft vier waarnemingen in mei-juni, en de vier waarnemingen in Barendrecht in maart 2003 waren tijdens zacht weer. (Maar er waren ook vier waarnemingen in de zachte winter van 2006-7.)

    Waarnemingen van groepen:

    06-01-1997, 6, Rivier de Noord (GH)
    22-01-1997, 10, Rivier de Noord (GH)
    08-01-2000, 1 man en 3 vrouw, plasje bij NAM installatie, Middeldijk, B (SP)
    24-12-2008, 6, Valckesteijnse Bos (NG)

48. Buffelkopeend Bucephala albeola

    Barendrecht is bekend bij zowat alle vogelaars in Nederland dankzij onze beroemde Buffelkopeend.

    Deze was eerst aanwezig als eerste-winter mannetje op het Gaatkensplas van 20 november tot en met 5 december 2004.

    Hij heeft meteen tot landelijke discussies onder vogelaars heeft geleid. Het is namelijk niet met zekerheid achter te halen of dit een echte wilde vogel is uit Noord Amerika of een ontsnapte vogel. Het is bekend dat Amerikaanse ganzen en eenden wel eens Europa bereiken, maar het is niet met zekerheid bekend dat een Buffelkop dat ooit heeft gedaan.

    Inmiddels heeft de Commissie Dwaalgasten Nederlandse Avifauna (CDNA) besloten om deze vogel toch als een echte wilde vogel te aanvaarden. Verder is hij bijna zeker dezelfde vogel als de eerste waarneming: een vogel die van 5 tot 19 november in de omgeving Almere-Muiden verbleef. Hij is hierdoor de eerste waargenomen Buffelkopeend in Nederland!

    De vogel was er weer in januari-maart 2005 en op andere plekken in de omgeving tot 23 mei. In het najaar van 2005 dook hij weer op, nu in volwassen kleed (zie foto), en bleef in de omgeving tot 6 mei 2006. Hetzelfde patroon herhaalde zich de volgende winters. Vanaf 12 september 2012 was hij weer aanwezig voor zijn negende achtereenvolgende winter.

49. Rosse Stekelstaarteend Oxyura jamaicensis

    Zeldzaam.

    25-11-2012 t/m 02-12-2012, 1, Gaatkensplas (vele waarnemers). Waarschijnlijk was deze vogel al op 21 november daar aanwezig, maar een waarneming van deze datum heeft geen duidelijke locatie.

    Daarvoor werd een paartje net buiten ons gebied gezien op 19-07-2001, in Heerjansdam. (AB, SP e.a.)

50. Visarend Pandion haliaetus

    Zeer schaarse doortrekker. 13 waarnemingen in maart-mei en september-oktober, waaronder:

    18-04-2002, 1 overvliegend , Gorzen (GH, TE e.a.)
    01-05-2002, 1 ter plaatse, Gorzen (AG, DS)
    08-05-2004, 1 overvliegend, Oude Maas (ABa, KD)
    03-10-2004, 1 overvliegend, Pruimendijk, R (LBs)

51. Zeearend Haliaeetus albicilla

    Zeldzaam.

    16-09-2009, 1 juveniel overvliegend, Ridderkerk centrum (SE)
    02-10-2010, 1 subadult overvliegend, de Gorzen, R (LW, SE e.a.)

    Er is ook een claim van een Zeearend bij de haven van Ridderkerk op 9-10 december 2005.

52. Wespendief Pernis apivorus

    Zeer schaarse doortrekker. Gemiddeld 2-3 meldingen per jaar, bijna allemaal in april/mei of in augustus/september (met één melding in juni en één in juli). Alle waarnemingen betreffen solitaire overvliegende vogels, behalve de volgende:

    11-09-2002, 8 overvliegend, Gorzen (AG, LBj)
    24-08-2005, 1 adulte ter plaatse, Oosterpark, R (SE)
    06-09-2008, 1 eerste-jaars ter plaatse, Gorzen (DS)

53. Rode Wouw Milvus milvus

    Zeldzaam.

    06-05-1995, 1, over Drievliet, R (SP)
    30-03-2003, 1, over de Pruimendijk, R (LBj)
    12-11-2004, 1, over de Pruimendijk, R (LBj)

54. Zwarte Wouw Milvus migrans

    Zeldzaam. Deze soort is in heel Nederland een zeer schaarse vogel. Alle waarnemingen betreffen solitaire overvliegende vogels.

    20-04-2002, Gorzen (AG, DS)
    17-04-2003, Carnisse Grienden (SP)
    04-06-2003, Donckse Bos (AG)
    26-07-2004, Pr. Marijkestraat, R (SE)
    07-09-2008, Kleine Duiker, B (SP)

55. Bruine Kiekendief Circus aeruginosus Bs

    Vrij schaarse zomergast; broedt bij Kinderdijk en in de Hoekse Waard, en vindt van tijd tot tijd zijn weg naar ons gebied.

    Heeft een keer in de jaren negentig in de opspuitterrein Jan Gerritse polder gebroed (AB), en in 2004 in de Carnisse Grienden.

    Vroegste/laatste data: 20-03-2005 (SP) en 17-10-2008 (SE).

    Bijzondere groepen: 7 overvliegend bij de Gorzen op 11-10-2006 (DS) en ook 7 bij dezelfde plek op 31-08-2008 (SE).

56. Blauwe Kiekendief Circus cyaneus

    Schaars: circa 5 waarnemingen per jaar. Gezien in alle seizoenen maar voornamelijk van half oktober tot half april.

57. Grauwe Kiekendief Circus pygargus

    Zeldzaam.

    06-09-1989, 1 mannetje overvliegend, Carnisse Grienden (VOM/MVo)
    25-04-2003, 1 vrouwtje overvliegend, Oostendam. (LBj)
    08-05-2006, 1 adult vrouwtje overvliegend, Jan Gerritse Heuvel, B (ABa)
    10-05-2008, 1 adult vrouwtje overvliegend, Jan Gerritse Heuvel, B (SP)
    31-08-2008, 1 adult overvliegend, Gorzen (SE)

58. Havik Accipiter gentilis Bs

    Tot in de jaren '80 was de Havik een zeldzaamheid in Zuid Holland, en tot 2000 onbekend in ons gebied. De oudste bekende waarnemingen voor Barendrecht en Ridderkerk respectievelijk zijn:

    11-03-2000, 1, Carnisse Grienden (SP)
    13-01-2001, 2, Gorzengriend (DS, SE e.a.)

    Sindsdien is die steeds vaker gezien: toenemend van 4 waarnemingen in 2001 tot 13 in 2005, in alle seizoenen. Iets minder vaak gezien in 2006/7. Hij heeft in 2008 in Portugaal gebroed, en in andere jaren bij de eendekooi in Klein Profijt.

    Vooral te vinden in de omgeving van de grienden maar incidenteel overal, zelfs in de bebouwde kom.

59. Sperwer Accipiter nisus B

    Vrij algemeen buiten de broedtijd. Schaarse broedvogel, bijvoorbeeld bij de Oranjespeeltuin in Barendrecht en in de Gorzengriend en Donckse Bos.

60. Buizerd Buteo buteo B

    Heel jaar aanwezig en vrij algemeen; zeer schaarse broedvogel. Broedt al een aantal jaren op middenstuk tussen rijksweg A15 en afrit Ridderkerk Bolnes. In de Gorzen zitten er ook al jaren een paar; baltsgedrag is gezien, maar broeden niet bevestigd. Heeft tot 1998 in het Donckse Bos gebroedt.

61. Ruigpootbuizerd Buteo lagopus

    Zeldzaam. Alle waarnemingen betreffen solitaire overvliegende vogels.

    nov 1990, Gorzengriend (DS)
    26-12-2000, tussen Oudelandseweg en A16, R (SE, TE)
    07-11-2004, Slikkerveer, R (GH)

    In de jaren 70/80 was deze soort waarschijnlijk aanzienlijk minder zeldzaam, al geeft VOM geen waarnemingen die expliciet in ons gebied liggen.

62. Torenvalk Falco tinnunculus B

    Heel jaar aanwezig; vrij algemeen. Broedt op verschillende plaatsen in de polder.

63. Roodpootvalk Falco vespertinus

    In het voorjaar van 1992 was er een kleine invasie van deze zeldzame soort in Nederland. Blijkbaar was er ook een waarneming in ons gebied:

    21-03-1992, 1 man overvliegend, Carnisse Grienden (VOM/HGa; beschreven in Vogeljaar, jaargang 40)

64. Smelleken Falco columbarius

    Schaarse doortrekker en wintergast: een handjevol waarnemingen per jaar. Vroegste en laatste waarnemingen: 23-09-2007 (LBj) en 21-04-2003 (SP).

65. Boomvalk Falco subbuteo Bs

    Zomergast. Heeft in 2002 succesvol gebroed in Barendrecht, in het Vrijenburgse Bos en in de omgeving van de Kilweg. Boomvalken overzomeren ook in de Gorzen, maar broeden er voor zover bekend niet. Heeft in 1995 en 1998 in het Donckse Bos gebroed. Verder een schaarse doortrekker en bezoeker vanuit broedplaatsen in Rotterdam en de Hoeksche Waard.

    Vroegste en laatste waarnemingen: 06-05-2001 (SP) en 07-10-2001

66. Slechtvalk Falco peregrinus

    Schaars, maar aanzienlijk algemener geworden in recente jaren. Tot ongeveer 2000 was hij ronduit zeldzaam; VOM geeft maar één waarneming die in of net buiten ons gebied lag.

    Vooral in 2006 veel waarnemingen: 15 in totaal. Gezien in alle seizoenen, maar minder in de zomer. Het gaat voornamelijk om solitaire overvliegende vogels. Interessante waarnemingen:

    09-03-1996, 1 overvliegend, Donckse Bos (SE, TE) – oudste waarneming
    05-09-1998, 1 overvliegend, Oranjewijk, B (SP) – oudste waarneming in Barendrecht
    24-03 t/m 17-04-2002, Donckse Bos, buitendijks (AG) – langblijvende vogel
    21-04-2003, 2 jagend, bij bouwdok, B (ABa, MO, SP)
    04 t/m 27-04-2008, Donckse Bos – langblijvende vogel (DS, GH e.a.)

67. Patrijs Perdix perdix B

    Hoewel schuw en moeilijk waarneembaar, trotseren een paar familiegroepen Patrijzen nog steeds de oprukkende bebouwing in ons gebied: namelijk in het gebied Achterzeedijk / Portlandpolder / Rhoon.

    Lange tijd was er ook een groep bij de Vrijenburgweg in Barendrecht, maar zijn leefgebied is inmiddels vernietigd; de allerlaatste waarneming van deze groep was op 29-04-2005 (MF). Ook de groep die lange tijd in de Crezéepolder verbleef in Ridderkerk is sinds 19-1-2006 helaas niet meer gezien.

    Grotere groepen gezien:

    16-12-2001, 12, Crezéepolder, R (GH, TE)
    21-08-2003, 12, Vrijenburgweg, B (ABa)
    10-10-2004, 12, Portlandpolder (AB)

68. Kwartel Coturnix coturnix Bs?

    Vrij zeldzaam. Acht waarnemingen, waaronder:

    juni 2007, 2 roepend, Molenpolder en bij Rhoon (WdB in Natuurinventarisatie Midden Ijsselmonde, 2008)
    01-07-2008, 1 's nachts overvliegend en roepend, wijk Molenvliet, B (PG)
    25-05 tot 01-06-2009, 1 roepend, Crezeepolder (SE, LBs e.a.)
    

69. Fazant Phasianus colchicus B

    Heel jaar aanwezig. Vermoedelijk algemene broedvogel, maar status mogelijk nog vertroebeld door illegale uitzettingen. Een merkwaardige groep bijvoorbeeld van 80 in de Zuidpolder, B op 20-03-2006 (PG) zou hier op kunnen wijzen.

70. Kraanvogel Grus grus

    Zeldzaam tot 2005, met alleen de volgende waarnemingen.

    06-11-1993, groep ’s nachts overvliegend en luid roepend. Drievliet, R. (SP)
    11-03-1995, ca. 20 overvliegend, Oosterpark, R (SP)
    19-05-2002, 1, over de Pruimendijk, R (LBs, LBj)
    20-02-2003, ca. 50 overvliegend, Portugaal (NG)

    Sindsdien iets vaker gemeld, voornamelijk in de periode november-maart. Het is onduidelijk of dit komt doordat kraanvogels meer voorkomen of door een toename van waarnemers.

71. Waterral Rallus aquaticus

    Regelmatige maar vrij schaarse bezoeker buiten de broedtijd, voornamelijk in de Carnisse, Rhoonse en Gorzen grienden. Er zijn ook meldingen in de broedtijd van de Carnisse Grienden op 12-04-2005 (ABa), het Valckesteijnse Bos op 04-06-2006 (NG) en Klein Profijt op 14-05-2011 (SP), maar er is voor zover bekend geen sprake van broeden. Grootste waargenomen groep is:

    30-09-2002, 5, Gorzengriend (AG)

72. Porseleinhoen Porzana porzana vB(?)

    Tot de afsluiting van de Haringvliet in 1970 een regelmatige broedvogel langs de Oude Maas, wellicht ook binnen ons gebied, maar daarna bijna verdwenen.

    04-09-1981, 1 Carnisse Grienden (VOM/RSt)
    08-08-1985, 1 Carnisse Grienden (VOM/RSt)
    13 t/m 20-04-1993, 1, opspuitterrein Jan Gerritse polder (VOM/HGa; beschreven in Vogeljaar, jaargang 41)
    15-06-1994, 1, opspuitterrein Jan Gerritse polder – mogelijk broedgeval (VOM/RSt)
    02 t/m 11-09-2009, 1, Kleine Duiker, B (SE, PG, e.a.)

73. Kwartelkoning Crex crex

    Zeldzaam.

    21-05-1996, 1, Jan Gerritsepolder (HM, TE, e.a.)

74. Waterhoen Gallinula chloropus B

    Heel jaar aanwezig; algemene broedvogel.

    Opmerkelijke groepen:
    26/27-12-1981, circa 100, Carnisse Grienden (VOM/RSt)
    12-01-1985, 44, Carnisse Grienden (VOM/RSt)

75. Meerkoet Fulica atra B

    Heel jaar aanwezig; algemene broedvogel.

    Bijzondere groepen:

    11-01-2005, ca. 150, Portlandpolder (PG)
    30-07-2005, tenminste 300, Gaatkensplas (SP)

    Een albino Meerkoet was aanwezig langs de Korte Koedoodsedijk, B, van 21-01-2006 t/m 23-03-2006 (PG, DS e.a)

76. Scholekster Haematopus ostralegus B

    Zomergast in ons gebied, hoewel hij het hele jaar aanwezig is langs de Nederlands kust. Broedt in de omgeving van de Portlandpolder, in de Crezéepolder, in het plasje bij de bouwdok en op platte daken in industrieterreinen!

77. Kluut Recurvirostra avosetta B

    Zomergast; broedt in klein aantal. Bijvoorbeeld 6 broedpaar bij de bouwdok, B in 2002 (AB) en enkele paren elders. Verder een vrij algemene doortrekker.

    Bijzondere groepen:

    09-07-1987, 144 (90 adulten en 54 juv.), opspuitterrein Jan Gerritse Polder, B (VOM/RSt)
    25-04-2003, 38, plasje bij bouwdok, B (SP, AB)
    23-03-2006 t/m 11-04-2006 maximaal 55, Koedoodplas, B (PG, SE)

    Bijzondere datum:

    24-11-2004, 1 overvliegend, Gaatkensplas, B (SE)

78. Steltkluut Himantopus himantopus

    Zeldzaam.

    1945, broedgeval omgeving Oude Barendrechtse Brug.
    22-04-2012, 1 ter plaatse, Waalbos, R (GG en vele anderen)

    Er blijkt ook een broedgeval van deze soort net buiten ons gebied te zijn geweest, langs de Vondelingeweg in Hoogvliet. Dit was op 26 augustus 1950 waargenomen (G. Ouweneel, B. v.d. Velden en L. Draaijer). Tegenwoordig zijn vogels sowieso daar nauwelijks meer te verwachten ...

79. Kievit Vanellus vanellus B

    Broedt in de Crezéepolder in Ridderkerk, in de Albrandswaardse polders en ook in Barendrecht in het gebied tussen Kilweg/Boezemweg en Achterzeedijk. Algemene gast buiten de broedtijd, behalve in koude winters.

    Grote groepen:

    12-08-1990, ca. 650, Carnisse Grienden (VOM/RSt)
    23-10-2005, ca. 1000, Portlandpolder (SP)
    04-12-2005, ca. 700, Jan Gerritsepolder, B (AB)

80. Goudplevier Pluvialis apricaria

    Hoewel dit een vrij algemene vogel is ten zuiden van ons gebied, blijken waarnemingen aan de grond hier schaars te zijn, met maar een paar per jaar. De oudste waarnemingen dateren uit de winter van 2002/3 (zie hieronder) maar waarschijnlijk werd het daarvoor over het hoofd gezien.

    10-11-2002, ca. 50, tussen de Achterzeedijk en Kilweg, B (SP)
    01-12-2002, 17, Crezéepolder, R, tussen ca. 300 Kieviten (SE)
    17-03-2003, 80, Portlandpolder (ABa)
    

81. Zilverplevier Pluvialis squatarola

    Tegenwoordig zeldzaam, met alleen de volgende waarnemingen in recente jaren:

    15-05-2005, 1, Jan Gerritsepolder, B (GB)
    28-05-2005, ca. 30 in broedkleed overvliegend, Klein Profijt (SP, WM, PG)
    18-08-2006, 1 overvliegend, Gorzen (HM)
    02-10-2010, 2 overvliegend, Gorzen (SE, LP, LW)

    VOM geeft echter 6 waarnemingen in 1983-1994, allemaal van solitaire vogels, behalve:
    29-05-1983, 7, Jan Gerritse Polder, B

82. Bontbekplevier Charadrius hiaticula B1

    Er zijn meerdere waarnemingen van de Bontbekplevier uit 1981-87 in de gebieden langs de Oude Maas (Vredepolder, Jan Gerritse polder, Carnisse Grienden). Daarna is er een gat, wellicht door de beplanting van o.a. Vredepolder. Sinds 2003 wordt deze soort incidenteel weer gezien, voornamelijk in het plasje bij de bouwdok.

    Interessante waarnemingen:

    16-09-1983, 28, Vredepolder, B (VOM/RSt)
    11-05-1985, 34, Vredepolder, B (VOM/RSt)
    06-09-1997, 4, Carnisse Grienden (SP) – enige waarneming uit 1988-2002
    vanaf 20-04-2003, 1 paar heeft gebroed in plasje bij bouwdok, B (AB, SP e.a.)
    mei 2005, tot 20, bouwdok, B (GB, AB)
    

83. Kleine Plevier Charadrius dubius B

    Zomergast. Een handvol broedgevallen per jaar, in steeds wisselende locaties zoals opspuitterreinen.

    22-07-1981, 25, Jan Gerritse Polder, B (VOM/RSt) – grootste groep
    29-09-1984, 1, Vredepolder, B (VOM/RSt) – laatste datum
    07-03-2008, 1, Koedoodseplas, B (CJ) – vroegste datum

84. Grutto Limosa limosa

    Zomergast; wordt in kleine aantallen gezien, voornamelijk rond het begin en einde van het broedseizoen. Broedt niet in ons gebied (wel in Zwijndrecht).

    Grootste groepen:
    17-03-1985, 56, Carnisse Grienden (VOM/RSt)
    14-07-1987, 54, Jan Gerritse Polder, B (VOM/RSt)
    12 t/m 18-03-2006, tot maximaal 100, Molenpolder, A (AB)
    03 t/m 10-03-2007, tot maximaal 96, Het Weegje/Koedoodseplas, A (GB, PG, IJ)

    Vroegste en laatste waarnemingen: 21-02-1982 en 12-09-1986, plus één winterwaarneming op 08-12-1982 (allemaal VOM/RSt).

85. Rosse Grutto Limosa lapponica

    Zeldzaam.

    29-04-1985, 2, Vredepolder (VOM/RSt)
    02-06-1987, 1, Jan Gerritse polder (VOM/RSt)
    11-05-2002, 1, dijk tegenover Donckse Bos (AG)
    02-08-2007, 1 overvliegend, Gorzen (SE)

86. Regenwulp Numenius phaeopus

    Schaarse doortrekker, voornamelijk in april/mei, maar ook enkele waarnemingen in juli/augustus. De aantallen schommelen sterk van jaar tot jaar. Er waren bijvoorbeeld 7 waarnemingen in 2003, ook 7 in 2005 maar geen enkele in 2004. De meeste waarnemingen zijn van overvliegende vogels.

    Enkele interessante waarnemingen:

    24-04-2003, 14, Oranjewijk, B (SP)
    03-08-2003, ca. 30, Benedenrijweg, R (SE, TE) – grootste groep
    04-09-2006, 5, Gorzen, (ABa, DS e.a.) – laatste waarneming in het jaar
    18-05-2007, 1 ter plaatse, Klein Profijt (BD)
    11-04-2008, 2, Gorzen, R (SE) – vroegste waarneming in het jaar
    26-04-2008, 3 ter plaatse, Jan Gerritse polder (PG)

87. Wulp Numenius arquata

    Vrij schaarse doortrekker en wintergast. De laatste jaren steeds vaker aanwezig in het gebied Het Weegje/Koedoodseplas. Grote groepen:

    15-02-1958, 150, Kooigat, Rhoon (VOM/GK)
    12-06-2002, 120, Crezéepolder, R, overvliegend (LBj, AG)
    heel winter 2002-3, 30-60, omgeving Het Weegje, A (ABa)
    03-03-2005, 75 in twee groepen overvliegend, Ridderkerk (DS)

88. Zwarte Ruiter Tringa erythropus

    Vrij zeldzame doortrekker. Een tiental waarnemingen, voornamelijk van solitaire vogels in april/mei en september. Hieronder staan de oudste drie waarnemingen plus enkele andere interessante waarnemingen.

    28-05-1986, 1, Jan Gerritse Polder, B (VOM/RSt)
    01-05-1994, 1 laag overvliegend, Carnisse Grienden (SP)
    17-05-2000, 1 ter plaatse, afgravingen voor Gaatkensplas, B (SP)
    20-04-2003, 1, plasje bij bouwdok, B (AB) – vroegste waarneming
    25-04-2003, 8 ter plaatse, Carnisse Grienden (SP) – grootste groep
    13-09-2008, 1 overvliegend, Gorzen (AL, ABa, e.a.) – laatste waarneming

89. Tureluur Tringa totanus vB

    Vrij algemene doortrekker in het voorjaar: de meeste waarnemingen zijn in de periode maart-juni. VOM geeft echter ook 4 winterwaarnemingen uit de jaren 80. Lijkt nu algemener te worden in vergelijking met de periode voor 2003, maar dit komt wellicht door de toename van waarnemers.

    Heeft in de periode 1983-1986 in de Jan Gerritse polder gebroed, en weer in 1993-4. Heeft in 2006 in Polder Hoogvliet gebroed, net buiten ons gebied.

    Grote groepen:
    10-05-1982, 36, Carnisse Grienden (VOM/RSt)
    23-03-2003, 19, afgravingen voor tweede Gaatkensplas (AB)

90. Groenpootruiter Tringa nebularia

    In het algemeen een schaarse doortrekker. VOM geeft 4 waarnemingen in 1981-84. Daarna zeldzaam tot 2003, met alleen de volgende waarnemingen:

    13-05-1990, 1 ter plaatse, Carnisse Grienden (SP)
    06-07-1994, 1 ter plaatse, A15 afslag Ridderkerk (SP)
    29-04-2000, 1 ter plaatse, afgravingen voor Gaatkensplas (SP)
    13-05-2002, 1 ter plaatse, plasje bij bouwdok, B (PG)
    

    In 2003 waren er van half april tot eind mei bijna continu enkele Groenpootruiters aanwezig in de verschillende bouwputten in Barendrecht en Albrandswaard. In 2004-2009 waren er minder vogels, met gemiddeld 4 waarnemingen per jaar. In april-mei 2010 waren er weer veel aanwezig in een nieuw natuurgebied bij Huys ten Donck, met een maximum van 11 op 22 april (DS).

91. Poelruiter Tringa stagnatilis

    Zeldzaam.

    25-04-2006, 1, Koedoodplas, A (HMe, NG en vele anderen)

92. Witgatje Tringa ochropus

    Het hele jaar aanwezig, behalve in strenge winters, maar broedt niet in ons gebied (in de rest van Nederland overigens ook niet). Lijkt toe te nemen, met inmiddels 15-20 waarnemingen per jaar, maar het is onduidelijk in hoeverre dit aan de toename van geschikte gebieden ligt en in hoeverre aan de toename van waarnemers.

    Grootste groepen:

    25-04-2003, 6, plasje bij bouwdok, B (AB, SP)
    23-02-2006, 6, Klein Profijt (ABa, SE)

93. Bosruiter Tringa glareola

    Zeer schaarse doortrekker, tussen april en september. De enige waarnemingen van vóór 2000 zijn:

    17-04-1983, 2, Carnisse Grienden (VOM/MvE)
    06-06-1998, 1 ter plaatse, Carnisse Grienden (SP)

    Sindsdien wordt hij circa twee keer per jaar waargenomen.

94. Oeverloper Actitis hypoleucos

    Doortrekker in voorjaar en nazomer/herfst; vooral langs de rivieren te vinden. Vrij zeldzame wintergast.

    Grote groepen:

    17-08-1986, 30, Jan Gerritse Polder, B (VOM/MvE)
    04-09-2005, 17, Gorzen (BW, MB e.a.)
    31-08-2005, 20, Invallend bij de rivier de Noord (ABa, DR e.a.)

95. Steenloper Arenaria interpres

    Zeldzaam. VOM meldt 4 waarnemingen in de periode 1980-1990, elk met 1 á 3 vogels. Verder zijn er de volgende waarnemingen door de werkgroep:

    29-09-1991, 1, Gorzengriend (SE, TE)
    02-05-2008, 4 overvliegend, Rhoon (ABa)
    03-10-2009, 13 overvliegend, Gorzen (SE)

96. Houtsnip Scolopax rusticola

    Schaarse bezoeker buiten de broedtijd – een paar waarnemingen per jaar.

97. Watersnip Gallinago gallinago

    Doortrekker en wintergast. Wordt regelmatig foeragerend gezien in de Crezéepolder, in de Koedoodseplas, en bij het Gaatkensplas, soms in groepen van tientallen vogels. Elders schaars. Grotere groepen ter plaatse zijn als volgt:

    18-09-2005, tenminste 50, Crezéepolder (DS, GH e.a.); ook vrij grote aantallen later in 2005;
    30-10-2005, tenminste 100, Koedoodseplas, A (AB); ook vrij grote aantallen later in 2005;
    11-09-2010, 67, Crezéepolder (CF)

98. Bokje Lymnocryptes minimus

    Zeer schaarse doortrekker in voor- en najaar, vooral in het najaar. Soms verblijven ze langere tijd, tot in de winter.

99. Kanoetstrandloper Calidris canutus

    Zeldzaam.

    24-05-1984, 1, Carnisse Grienden (VOM/RSt)
    27-05-1984, 1, Jan Gerritse polder – dit zou dezelfde vogel kunnen zijn (VOM/RSt)
    11-05-1985, 1, Vredepolder (VOM/RSt)
    24-07-2008, 1 overvliegend, Slikkerveer, R (SE, GH)
    31-08-2008, 6 overvliegend, Gorzen (SE)

100. Kleine Strandloper Calidris minuta

     Zeldzaam. De enige recente melding is:

     28-07 t/m 03-08-2008, 1 adult zomerkleed, plasje bij bouwdok (SE, ABa e.a.)

     Dit is een vogel die vroeger tijdens de trek op de opspuitterreinen in ons gebied verbleef, maar die sinds de afsluiting van die terreinen weer verdwenen is. VOM geeft 21 waarnemingen aan, vrijwel allemaal in Barendrecht; alle gedateerde waarnemingen zijn van 1981-84.

101. Temminck’s Strandloper Calidris temminckii

     Zeldzaam.

     06-05-1987, 6, Carnisse Grienden (HW, ME)
     07-05-1990, 19, Carnisse Grienden (HW, ME)
     11-05-1996, 6, plasje bij bouwdok, B (DS)
     06-05-2000, 7, afgravingen voor Gaatkensplas, B (SP, PG)
     05 t/m 10-05-2003, max 11, plasje bij bouwdok, B (ME, AB)
     05-05-2008, 2, plasje bij bouwdok, B (ABa)
     14 t/m 16-05-2011, max 4, plasje bij bouwdok, B (CF, SP e.a.)

     Er is ook een waarneming van 5 vogels van deze soort of Kleine Strandloper op 12/13-05-2007, Koedoodseplas, A (IJ)

102. Bonte Strandloper Calidris alpina

     Zeer schaars. VOM geeft 6 waarnemingen voor 1981-1987 in Barendrecht, maar in de periode 1988-2004 waren er alleen de volgende waarnemingen:

     18-08-1993, 1, Vredepolder, B (RS)
     17-05-2000, 1 in broedkleed, afgravingen voor Gaatkensplas, B (SP)
     

     Sindsdien zijn er een paar waarnemingen per jaar. De grootste groep was van maximale 15 vogels in de bouwput in jan-feb 2009 (ES, SP).

103. Krombekstrandloper Calidris ferruginea

     In de jaren 80 was deze soort kennelijk een bijna jaarlijks terugkerende trekvogel, vooral in het najaar, maar ook met twee waarnemingen in het voorjaar. VOM geeft echter geen aantallen van de waarnemingen. De laatste daar expliciet genoemde datum is 11-05-1985.

     Enige waarneming sindsdien:
     05-09-2009, 1, plasje bij bouwdok, B (AB, SE e.a.)

104. Kemphaan Philomachus pugnax

     Zeer schaarse doortrekker. Tot en met 1996 een vrij regelmatige doortrekker in kleine aantallen in de Carnisse Grienden (VOM, SP), met een merkwaardige totaal van 205 vogels op 25-07-1982 (VOM/RSt).

     Daarna kwam een gat van enkele jaren. Sinds 2003 wordt deze soort gemiddeld twee keer per jaar gezien. Grootste groepen:

     22/23-03-2003, 15 ter plaatse, afgravingen voor tweede Gaatkensplas (PG, SP e.a.)
     04-07-2006, twee groepen van ca. 50 en ca. 30 overvliegend, Oranjewijk, R (SE)

105. Kleinste Jager Stercorarius longicaudus

     Zeldzaam, en een behoorlijk onverwachte waarneming, al volgt hij op een veel bekeken Kleinste Jager in de Hoekse Waard in september 2006.

     04-09-2007, 1 rondvliegend, Rivier de Noord / Rijsoord (SE, DS en 6 anderen)

106. Grote Jager Catharacta skua

     Zeldzaam, en misschien nog meer onverwacht dan de Kleinste Jager.

     02-10-2009, 1 overvliegend, Gorzenbult (SE, LP)

107. Stormmeeuw Larus canus

     Algemeen buiten de broedtijd; schaars in het broedseizoen. Broedt niet in ons gebied.

108. Zilvermeeuw Larus argentatus

     Algemeen buiten de broedtijd; schaars in het broedseizoen. Broedt niet in ons gebied.

109. Geelpootmeeuw Larus michahellis

     Zeldzaam, maar duidelijk in opkomst. Tot in de jaren '80 was dit een vrij zeldzame vogel in heel Nederland, maar nu is hij wijd verspreid. De enige waarnemingen tot nu toe in ons gebied zijn de vijf hieronder. Maar gezien de groei sinds 2007 in waarnemingen net buiten ons gebied, zal dit aantal waarschijnlijk binnenkort stijgen.

     19-07-2003, 1 volwassen vogel kort ter plaatse, Oude Maas bij Carnisse Grienden (SP) – dit volgt op vermoedelijke waarnemingen door SP in februari en PG in juni dat jaar.
     04-09-2007, 1 ter plaatse, omgeving Gildenweg / Nikkelstraat, R (SE)
     08-04-2008, 1 ter plaatse, Carnisselande (JE)
     20-12-2010, 1 ter plaatse, Portugaal (HZ)
     05-01-2011, 1 ter plaatse, Bolnes (SE)

110. Kleine Mantelmeeuw Larus fuscus

     Algemene zomergast, maar broedt niet in ons gebied. Sinds ongeveer 2007 ook een schaarse wintergast.

     Grote groep:

     06-04-2008, 120, Oude Maas achter de bouwdok (SP)

111. Grote Mantelmeeuw Larus marinus

     Te vinden langs de grote rivieren. Voorheen een schaarse wintergast; nu is er meestal een paar wel ergens in het gebied te vinden, al zijn ze schaars in het broedseizoen.

112. Kleine Burgemeester Larus glaucoides

     Zeldzaam.

     16-04-2012, 1 overvliegend, Muziekwijk, B (DS)

     2012 is een goed jaar gebleken voor dit soort in Nederland, maar dit was toch een behoorlijk onverwachte waarneming. Een Kleine Burgemeester, wellicht dezelfde vogel, is daarvoor en daarna in Rotterdam waargenomen, in de omgeving van de Kop van Zuid.

113. Zwartkopmeeuw Larus melanocephalus

     Tot eind twintigste eeuw was dit een zeer schaarse vogel in Nederland, en onbekend in ons gebied. Inmiddels zijn er honderden broedparen in de Delta. Nu stijgt het aantal waarnemingen bij ons gestaag: in 2010 waren er 14 waarnemingen tussen maart en juli. De eerste waarnemingen in elke gemeente waren als volgt:

     29-04-2000, 1 in broedkleed overvliegend, Klein Profijt (SP) – eerste waarneming in Albrandswaard;
     10-03-2003, 1 in broedkleed overvliegend, Oranjewijk, B (SP) – eerste waarneming in Barendrecht;
     30-03-2003, 1, Gorzenpark (AG) – eerste waarneming in Ridderkerk
     

114. Kokmeeuw Larus ridibundus

     Algemeen buiten de broedtijd; schaars in het broedseizoen. Broedt niet in ons gebied.

     Bijzondere groep:
     15-02-1958, 900, Kooigat, Rhoon (VOM/GK)

115. Dwergmeeuw Larus minutus

     Tot 2005 was de Dwergmeeuw nauwelijks gemeld uit ons gebied. In 2005 verbleef een groep Dwergmeeuwen enkele dagen foerageren bij de nieuwe Gaatkensplas. Sindsdien zijn ze daar elk voorjaar gezien, al blijven ze meestal maar kort en variëren de aantallen aanzienlijk. Ook elders worden ze incidenteel gezien, bijna allemaal eind april of begin mei. De waarnemingen tot eind 2006 zijn:

     13-12-1981, 9 overvliegend, Carnisse Grienden (VOM/RSt)
     26 t/m 29-04-2005, 30-40 foeragerend, Gaatkensplas (PG, AB e.a.)
     09-04 t/m 02-05-2006, max 80 foeragerend, Gaatkensplas (ABa, MO e.a.)
     23-04-2006, 2, Rivier de Waal t.h.v. Waalviaduct, Barendrecht/Heerjansdam (SE, GH)
     23-08-2006, 1, Rivier de Noord, R (SP, SE)
     

116. Zwarte Stern Chlidonias nigra

     Zomergast, komend voornamelijk uit het broedgebied bij Kinderdijk, net buiten ons gebied. Wordt dan ook voornamelijk in Ridderkerk gezien, maar ook wel eens boven de Gaatkensplas.

117. Witvleugelstern Chlidonias leucopterus

     Zeldzaam.

     28-07-2008, 1 jagend, boven rivier De Noord (DS). Dit is hoogstwaarschijnlijk dezelfde vogel die van mei tot augustus aanwezig was in de omgeving van Kinderdijk, en die dus een keer de rand van ons gebied heeft bezocht.

118. Reuzenstern Sterna caspia

     Zeldzaam. Deze soort is vrij zeldzaam in heel Nederland.

     19-04-2006, 1, Koedoodplas, A (NG)
     14-09-2006, 1 adult, Koedoodseplas, A (ABa en GB)

119. Visdief Sterna hirundo B

     Vrij algemene zomergast; schaarse broedvogel.

     Vroegste en laatste data in ons gebied 13-04-2003 (DS, AG) en 06-09-2009 (SE).

120. Noordse Stern Sterna paradisaea

     Zeldzaam.

     29-04-2005, 1, Gaatkensplas (HW)

     Tevens was er een zeer waarschijnlijke Noordse Stern over de Gaatkensplas op 10-05-2008 (SP).

121. Dwergstern Sterna albifrons

     Zeldzaam.

     22-07-2001, 1, Langs de rivier de Noord (DS).

122. Grote Stern Sterna sandvicensis

     Zeldzaam.

     30-08-1989, 1 overvliegend, Oude Maas t.h.v. Carnisse Grienden (VOM/HGa; beschreven in Stentor KNNV Rotterdam, nr. 29)
     19-08-2007, 2 overvliegend, bouwdok, B (SP)

123. Stadsduif Columba livia B

     Heel jaar aanwezig; algemene broedvogel.

124. Holenduif Columba oenas B

     Heel jaar aanwezig; vrij algemene wintergast en schaarse broedvogel. 1 paar de laatste jaren in de Carnisse Grienden; 4-9 paar in het Donckse Bos.

125. Houtduif Columba palumbus B

     Heel jaar aanwezig; algemene wintergast en vrij algemene broedvogel. Er waren 22 paar in het Donckse Bos in 2002 – het hoogste aantal bekend. Groepen van honderden vogels worden in het najaar en winter in de Crezeepolder gezien.

126. Zomertortel Streptopelia turtur B

     Schaars. Een handvol paren broeden op verschillende plekken langs de Oude Maas. Verder een handjevol waarnemingen per jaar. Vroegste en laatste waarnemingen:

     29-04-2002, 1 overvliegend, Carnisse Grienden (SP)
     13-09-1984, 1, Carnisse Grienden (VOM/RSt)

127. Turkse tortel Streptopelia decaocto B

     Heel jaar aanwezig; algemene broedvogel. VOM meldt overigens dat het eerste broedgeval in Barendrecht in 1962 was, na de sterke uitbreiding vanuit zuidoost Europa.

128. Halsbandparkiet Psittacula krameri B

     Tot en met 2006 zeldzaam, met alleen de volgende waarnemingen.

     11-10-2001, 1, kruising Rijnsingel/Rotterdamseweg, R (DS)
     20-04-2003, 2, Oosterparkweg, R (DS)
     28-03-2005, 1 overvliegend, Slikkerveer, R (SE, DH, BW)
     21-10-2006, 1, overvliegend, Gorzen, (GH, LBs, SE)
     11-11-2006, 1, Pendrechtse Molen, B (HK)

     In 2007 was er het eerste broedgeval, in het Donckse Bos. Sindsdien is het aantal snel gegroeid en wordt nu ieder jaar in het Donckse Bos gebroed. In de omgeving van het Donckse Bos wordt regelmatig groepen van tientallen vogels gezien. In Barendrecht en Albrandswaard is hij minder talrijk.

129. Koekoek Cuculus canorus B

     Zomergast. 1-2 paar broedt in de Carnisse Grienden en Klein Profijt. Broedde tot 1998 in het Donckse Bos. Vroegste en laatste waarnemingen: 16-04-1984 en 14-09-1983 (beide Carnisse Grienden, VOM/RSt)

130. Kerkuil Tyto alba B

     Zeldzaam.

     28-03-2002, 1 overvliegend, Rotterdamseweg tussen Ridderkerk en Beverwaard, R (ABa, MO)
     11-09-2002, 1 overvliegend, nabij kruising Rijnsingel/Rotterdamseweg, R (AG)
     17-11-2007, 1 dood gevonden, vluchtstrook A15/A16 bij Ridderkerk (CR)
     Broedt in recente jaren op één plek in Albrandswaard.

131. Steenuil Athene noctua vB

     Zeldzaam.

     15-10-2005, 1, Portlandpolder (PG, WM)

     Enkele geringde exemplaren zijn door Vogelklas Karel Schot losgelaten in Klein Profijt. Heeft in 2001 zeer waarschijnlijk gebroed in een boerderij aan de Voordijk in Barendrecht. (ABa)

     VOM meldt dat de Steenuil vermoedelijk een broedvogel was in onze omgeving tot ongeveer 1960.

132. Bosuil Strix aluco Bs

     Broedt in het Donckse Bos (niet ieder jaar). Een broedgeval in de Rhoonse Grienden in 1987 wordt genoemd in VOM. Wordt incidenteel waargenomen elders in het gebied. Vermoedelijk heel jaar aanwezig.

133. Ransuil Asio otus Bs

     Vermoedelijk heel jaar aanwezig, maar wordt zelden buiten de broedtijd waargenomen. Broedgevallen bekend van Rijsoord en het Reijerpark, R. Tevens waargenomen op meerdere plekken in Ridderkerk.

     Veel minder waarnemingen in Barendrecht; wel twee broedgevallen in Oost Barendrecht in 2011.

134. Velduil Asio flammeus

     Vrij zeldzame bezoeker buiten de broedtijd.

     nov 1990, 1 overvliegend, Gorzengriend (DS) – enige waarneming vóór 2000.
     Verder vier waarnemingen tussen 2000 en 2005, één in 2009, één in 2010 en twee in 2011.

135. Nachtzwaluw Caprimulgus europaeus

     Zeldzaam.

     11-09-2006, 1 rondvliegend, Gorzenpark (SE, DH, MB en MO)

136. Gierzwaluw Apus apus B

     Zomergast; vrij algemene broedvogel.

     Normaal gesproken aanwezig van eind april tot eind juli, met enkele doortrekkers tot eind augustus. Vroegste/laatste data: 05-04-2011 (DS) / 14-09-2008 (SE)

137. Ijsvogel Alcedo atthis B

     Heel jaar aanwezig. In de jaren 80 een schaarse wintergast. Nog steeds vrij schaars maar wordt de laatste jaren steeds vaker gezien dankzij de zachte winters, en blijft nu broeden. In 2011 een terugval na twee koude winters.

     Vooral aanwezig in omgeving Gorzengriend, bij de Pendrechtse Molen en in het Valckesteijnse Bos, maar kan bijna overal in het gebied gevonden worden, inclusief de bebouwde kom – bijvoorbeeld twee keer langs de Binnenlandse Baan in Barendrecht.

138. Bijeneter Merops apiaster

     Zeldzaam.

     25-06-1997, 2 overvliegend, centrum Ridderkerk (DS)

139. Hop Upupa epops

     Zeldzaam.

     21-11-1999, 1, Benedenrijweg, R – in de eigen achtertuin van de waarnemers (SE, TE)
     04-05-2003, 1, Middeldijk, B (AP)

140. Draaihals Jynx torquilla

     Vrij zeldzame doortrekker: acht waarnemingen t/m 2010. Alle waarnemingen betreffen solitaire vogels. Voorbeelden:

     23-04-2000, foeragerend op terras, Willemstraat, R (GH)
     25 t/m 27-04-2001, Bolnes (GH, SE e.a.)
     08 t/m 09-10-2001, Bos tegenover het Donckse Bos (AG) – laatste waarneming
     21-06-2002, parkeerplaats station Barendrecht, roepend (ME) – opmerkelijke zomerwaarneming
     09-04-2011, Carnisse Grienden (CF, DS e.a.) – vroegste waarneming

141. Kleine Bonte Specht Picoides minor

     Zeldzaam.

     30-03-1985, 1, Carnisse Grienden (VOM/MvE)
     14-11-1987, 1, Rhoonse Grienden (VOM/AvL,LvL)
     02-12-2001, 1, Donckse Bos (AG)
     25-03-2007, 1 vrouwtje, Donckse Bos (SE, AD)

142. Middelste Bonte Specht Picoides medius

     Zeldzaam.

     Een van de meest spectaculaire vondsten in ons gebied was dat van een Middelste Bonte Specht door Peter Gouman in Park Buitenoord, Barendrecht op 13-02-2009. De vogel is de volgende dag door meerdere waarnemers goed gezien.

     Dit is de eerste waarneming voor Zuid Holland.

143. Grote Bonte Specht Picoides major B

     Heel jaar aanwezig; vrij algemene broedvogel. 9 paar in het Donckse Bos in 2002.

144. Groene Specht Picus viridis B

     Voornamelijk schaarse bezoeker buiten de broedtijd. 1 à 2 paar broedt in het Donkse Bos, en soms 1 paar in Klein Profijt. Heeft in 2003 waarschijnlijk gebroed in de omgeving van de oude Barendrechtse Brug, en wellicht ook in 2011.

145. Veldleeuwerik Alauda arvensis B

     Vrij algemene doortrekker. Zeldzame broedvogel, met drie paren bekend in Albrandswaard.

     Bijzondere groepen:

     13-10-2002, 75, Korteweg, A (ABa, MO)
     28-02-2004, ca. 60, Verbindingsweg, R (DS)
     31-10-2004, ca. 100, Polder Buitenland, Albrandswaard (AB)

146. Boomleeuwerik Lullula arborea

     Zeer schaars. Een handvol waarnemingen per jaar, voornamelijk in oktober-november, met enkele winterwaarnemingen.

     Grootste groep:

     05-03-2007 23, Donckse Velden, R (SE)

147. Oeverzwaluw Riparia riparia B

     Zomergast. Broedt in kolonieën. Broedgevallen in 2002 aan de Vrijenburgweg, Gaatkensplas, en bouwdok, allemaal in Barendrecht; in 2003 bij de bouwdok. Daarna bij verschillende bouwputten en sinds 2007 weer bij de bouwdok. Kan incidenteel overal in het gebied worden gezien.

     Vroegste en laatste waarnemingen: 29-03-2002 (HM) en 10-9-1984 (VOM/RSt).

148. Boerenzwaluw Hirundo rustica B

     Zomergast, doortrekker en broedvogel.

     Vroegste en laatste waarnemingen: 17-03-2009 (HW) en 22-10-2002 (AB)

     In 1981 was er een slaapplaats in de opspuitterrein Vredepolder, met 2000 vogels op 26-8-1981 (VOM/HGa).

149. Huiszwaluw Delichon urbica B

     Zomergast, doortrekker en schaarse broedvogel. In Barendrecht maar één broedplek, op de Achterzeedijk; in Ridderkerk iets minder schaars.

     Vroegste en laatste waarnemingen: 15-04-2003 (WM) en 11-09-2002 (SE)

     Grote groep: 13-09-1982, 100, Carnisse Grienden (VOM/RSt)

150. Gele Kwikstaart Motacilla flava B

     Zomergast en schaarse broedvogel, bijvoorbeeld in de Zuidpolder in Barendrecht.

     Vroegste en laatste waarnemingen: 30-03-1989 (VOM/RSt) en 13-10-2002 (ABa, MO).
     Opmerkelijke groep: 25 in de Crezéepolder op 23-08-2004 (TE, SE)

     Noordse Kwikstaart M.f.thunbergi

     29-04-2005, 1, Crezéepolder (LBj, SE).

     Deze ondersoort wordt soms als een aparte soort erkend, Motacilla thunbergi.

     Engelse Kwikstaart M.f.flavissima

     24-04-1985, 1, Vredepolder, B (VOM/RSt)
     15-04-2006, 1 mannetje, Jan Gerritse Heuvel, B (SP)
     25-04-2006 t/m 30-04-2006, 1 mannetje, Koedood/Poelweg, A (ABa, SE e.a.)

     Deze ondersoort wordt soms als een aparte soort erkend, Motacilla flavissima.

151. Grote Gele Kwikstaart Motacilla cinerea

     Tot voor kort een zeer schaarse doortrekker en zeldzame wintergast. Nu duidelijk algemener aan het worden: 4 meldingen in 2001, 7 in 2002, meer dan 20 in 2003, 9 in 2004, meer dan 30 in 2005 en nog meer waarnemingen in 2006. Sinds 2006 kan hij als vrij algemeen worden beschouwd.

     Een belangrijke ontdekking was een slaapplaats bij het Havenhoofd in Oostendam. In oktober-november 2005 werd tussen 23 en 37 vogels gevonden; voor zover wij weten was dit de grootste slaapplaats in Nederland. Helaas is hij daarna vernietigd.

     Vroegste en laatste waarnemingen: 25-09-2003 (LBj) en 31-03-2007 (BG, ER), met één zeer afwijkende waarneming op 14-06-2006 (LBj)

152. Witte kwikstaart Motacilla alba

     Heel jaar aanwezig, vrij algemeen, maar schaars in de winter. Opmerkelijke groepen:

     24-11-1984, 25, Vredepolder, B (VOM/RSt)
     31-03-2002, 30, op de kassen in polder Oudelande (LBj, LBs)
     03-12-2005, 37, Waalweg, R (DS)

153. Rouwkwikstaart Motacilla (alba) yarelli

     Deze vogel (die voornamelijk in Groot Britannië voorkomt) was tot voor kort als een ondersoort van de Witte Kwikstaart beschouwd, maar wordt nu vaak als een aparte soort ingedeeld.

     Zeldzaam.

     01-04-2002, 1, VINEX-locatie Barendrecht, braakliggend terrein bij A29 (PG)
     15-03-2004, 3, Molendijk, R (LBj, GH e.a.) Een vogel bij het Donckse Bos de volgende dag (AG) was wellicht een van deze groep.
     08-04-2006, 1, bouwdok, B (PG)
     07-04-2007, 1 vrouwtje, Zegenpoldersedijk, Rhoon (NG)

     Een vogel gezien op 10-06-2000 bij de afgravingen voor het Gaatkensplas (B) was óf een Rouwkwikstaart óf een hybride Rouw- x Witte Kwikstaart – waarschijnlijk een hybride. (SP, PG)

154. Graspieper Anthus pratensis B

     Algemene doortrekker, voornamelijk overvliegend. Zeldzame broedvogel; bekend in de Portlandpolder (mogelijk onvoldoende onderzocht in Albrandswaard). In 2003 ook in de Zuidpolder, B.

     Opvallende groepen ter plaatse:

     21-04-2002, 65, Vrijenburgweg, B (AB, HM)
     30-10-2005, 60-70, Polder Buitenland, A (AB)

     Een bijzondere trek vond plaats op 15-04-2003. Op meerdere plekken in het gebied waren er meer dan één per minuut waar te nemen gedurende de hele ochtend en het begin van de middag. Een ruwe schatting is dat er die dag meer dan 40.000 Graspiepers over het gebied zijn getrokken.

155. Boompieper Anthus trivialis

     Zeer schaarse doortrekker. Een handvol waarnemingen per jaar, voornamelijk in april-mei en september-oktober en voornamelijk van solitaire overvliegende vogels.

156. Roodkeelpieper Anthus cervinus

     Zeldzaam.

     7-10-2001, 1 laag overvliegend (gezien en gehoord) Carnisse Grienden. (SP)

157. Waterpieper Anthus spinoletta

     Zeer schaars. Een handvol waarnemingen per jaar, voornamelijk in januari-april, waaronder:

     11-05-1996, 5 in broedkleed, bouwdok, B (DS)
     14-01-2005, ca. 30 in Crezéepolder (LBj) – grootste groep
     10-04-2006, 7, Jan Gerritsepolder, B (ABa)

     Opmerking: in de telgegevens van de werkgroep staan twee meldingen van Oeverpiepers in de Gorzen, voor 16-01-1993 en 17-02-1996. De werkgroep is nu van mening dat deze Waterpiepers waren. Ook VOM meldt twee Oeverpiepers op 17-09-1984 in de Vredepolder, maar deze twee soorten werden toen door veel vogelaars nog als één soort beschouwd, dus wellicht is hier ook sprake van Waterpiepers.

158. Duinpieper Anthus campestris

     Zeldzaam.

     11-09-2010, 1 ter plaatse, Jan Gerritse polder (PG; gefotografeerd)
     23-09-2011, 1 overvliegend, De Gorzen (SE, LP, LW)

159. Grote pieper Anthus richardi

     Zeldzaam.

     25-09-2009, 1 overvliegend, Gorzenbult (SE, HB)

160. Klapekster Lanius excubitor

     Zeldzaam.

     21-10-1989, 1, Carnisse Haven (VOM/JHo)
     15-10-1994, 1, Gorzen (TE, SE)
     17-10-2010, 1, Polder het buitenland van Rhoon en waarschijnlijk dezelfde vogel later op de dag in de Zuidpolder, Barendrecht (SE, DS e.a.)

161. Grauwe Klauwier Lanius collurio

     Zeldzaam.

     27-04-1975, 1, Klein Profijt, (VOM/FK)
     21-05-2006, 1 mannetje, Valckesteijnse Bos, Poortugaal (DS, MO e.a.)

     Op 29/30-05-2006 was een mannetje aanwezig in het Kooiwalbos in Rotterdam Zuid, net buiten ons gebied. (ABa, SE e.a.)

162. Pestvogel Bombycilla garrulus

     Vrij zeldzaam. 12 meldingen, waarvan 6 in de winter 2005-6.

     13-01-1996, 1 ter plaatse, Molenvliet, R (SP) – oudste melding voor het gebied;
     02/04-11-2004, 1, Hoefslag, B (HK) – oudste melding voor Barendrecht;
     27-11-2004, 11 overvliegend, Gaatkensplas, B (Edwin Russer en Michel Veldt)
     29-03-2006 34, Manege Benedenrijweg, R (SE, DS en LBj) – grootste groep.
     09-02 t/m 04-04-2007, 1-3, Poortugaal-Noord (meerdere waarnemers) – zeer langblijvende vogels

163. Winterkoning Troglodytes troglodytes B

     Heel jaar aanwezig; algemene broedvogel. Sterk in aantal toegenomen sinds eind jaren tachtig; nu meer dan 30 territoria in zowel de Carnisse Grienden als het Donckse Bos.

164. Heggemus Prunella modularis B

     Heel jaar aanwezig; algemene broedvogel.

165. Roodborst Erithacus rubecula B

     Heel jaar aanwezig; algemene broedvogel.

166. Nachtegaal Erithacus megarhynchos Bs

     Vrij zeldzaam.

     De volgende broedgevallen zijn bekend:

     • In 1986 in de Rhoonse Grienden (volgens VOM definitief het eerste broedgeval voor ons gebied);
     • In 2000 in de Carnisse Grienden (SP, ME, e.a.).
     • In 2002 nabij de oude Barendrechtse brug (PG)
     • In 2003 zowel bij de oude Barendrechtse brug als in de Carnisse Grienden.
     • In 2006 in de Carnisse Grienden en de Gorzen.

     Wordt incidenteel elders in het gebied gehoord.

167. Blauwborst Erithacus svecicus B

     Zomergast. Broedt in Carnisse Grienden; meestal 3-5 territoria. 1 paar in Klein Profijt in 2000. Wordt incidenteel ook elders in het gebied waargenomen.

     Vroegste waarneming: 23-03-2002 (SP)

168. Zwarte Roodstaart Phoenicurus ochruros B

     Vrij schaarse zomergast en doortrekker. Broedgevallen vaak bij bouwprojecten, o.a. de bouwdok, het nieuwe station van Barendrecht en in Carnisselanden.

     Vroegste en laatste waarnemingen: 17-03-2001 / 17-03-2002 (SE, TE) en 21-10-2006 (SE).

169. Gekraagde Roodstaart Phoenicurus phoenicurus B

     Schaarse zomergast. Broedt in Klein Profijt, maar neemt af (9 paar in 2000, 4 paar in 2003). Broedde in Carnisse Grienden tot 2001, verdween in 2002/3 en verscheen weer in 2004. 9 broedpaar in de Rhoonse Grienden in 1989; geen recente gegevens. Verder een schaarse doortrekker.

     Vroegste en laatste waarnemingen: 08-04-2006 (PG) en 29-09-1990 (VOM/RSt).

170. Paapje Saxicola rubetra

     Schaarse doortrekker. Een twintigtal waarnemingen, allemaal in april-mei of augustus-oktober, waaronder:

     17-04-2003, 2, Oostmolendijk, R (SE) – vroegste melding in het jaar
     14-10-2003, 1, Vrijenburgweg, B (ABa) – laatste melding in het jaar

171. Roodborsttapuit Saxicola torquata

     Vrij zeldzaam. 11 waarnemingen, in alle seizoenen. Bijna alle waarnemingen betreffen solitaire vogels. De anderen zijn:

     15-08-2006, 2 juv. Hoogvlietsekerkweg, Poortugaal (HMe)
     14-04-2007, 4, Valckesteijnse Bos, A (NG)

     Heeft in 2006 in Polder Hoogvliet gebroed, net buiten ons gebied. De eerste waarneming betreft wellicht de vogels daarvan.

172. Tapuit Oenanthe oenanthe

     Schaarse doortrekker. Een handvol waarnemingen per jaar (met 13 in voorjaar 2006 als uitzondering). Steeds in april-mei of augustus-oktober waargenomen, behalve 2 op 10-11-1983 in de Jan Gerritse Polder (VOM/MvE).

     Groenlandse Tapuit O. o. leucorhoa

     Er is één waarneming van de Groenlandse ras:

     01-09-2002, 1, Korte Weg, Albrandswaard (ABa, MO)

173. Merel Turdus merula B

     Heel jaar aanwezig; algemene broedvogel.

174. Kramsvogel Turdus pilaris

     Algemene wintergast; een enkele vogel komt al in augustus of september aan. Soms in grote groepen van 100 of meer vogels. Een bijzonder grote groep verzamelde zich in een verwaarloosde boomgaard aan de Noldijk in 2001-2; de groep groeide van circa 250 vogels half december tot circa 1000 vogels op 13 januari (GH, SP).

     De vroegste en laatste waarnemingen zijn 16-08-2004 (AG, MB e.a.) en 03-05-1995 (GH).

175. Koperwiek Turdus iliacus

     Algemene wintergast. De vroegste en laatste waarnemingen zijn 23-09-2001 (SP) en 21-04-2003 (SP). Grote groep: 126 ter plaatse, 13-12-1987, Hoge Veld, A (VOM/RSt).

176. Zanglijster Turdus philomelos B

     Heel jaar aanwezig; algemene broedvogel.

177. Grote Lijster Turdus viscivorus Bs

     Schaarse bezoeker in alle seizoenen. Zeldzame broedvogel als volgt:

     • Bij het pannekoekhuis op de Achterzeedijk, B in 1998
     • In Klein Profijt in 2000
     • In de Oranjespeeltuin, B in 2002
     • In het Donckse Bos in 2002
     • In het Reijerpark, R, 2003 (waarschijnlijk)
178. Beflijster Turdus torquatus

     Schaarse doortrekker. Verreweg de meeste waarnemingen in april; verder 3 waarnemingen in okt-dec.

     08-04-1992, 8, Jan Gerritse Polder, B; grootste groep (VOM/HGa)
     01 tot 16-04-2002 2, Gorzen – langblijvend paar; tevens vroegste waarneming in het jaar (veel waarnemers). Mogelijk dezelfde vogels waren daarna aanwezig tot 20-4 bij het Donckse Bos.
     05-10-2003, familie van 4 (man/vr/2 juv) overvliegend, Carnisse Grienden (SP)
     10-12-2004, 1, Koedood (ABa); laatste waarneming in het jaar

179. Baardmannetje Panurus biarmicus

     Vrij zeldzaam, maar lijkt minder zeldzaam te worden, wellicht dankzij de zachte winters. Tot en met 2005 alleen de volgende waarnemingen:

     30-11-1984, 30, Rhoonse Grienden/Klein Profijt (VOM/RSt)
     08-01-1993, tenminste 2, Carnisse Grienden (SP)
     23-12-2001, ca. 3, Gorzengriend (GH)
     19-10-2003, 2, Gorzengriend (TE, DH e.a.)
     

     In 2006-2010 is hij elk jaar waargenomen, voornamelijk in de herfst.

180. Snor Locustella luscinioides B?

     Broedt bij Kinderdijk, maar wordt zelden waargenomen in ons werkgebied.

     30-06 en 01-07-2001, 1 zingend (gehoord en gezien), langs de rivier de Noord (AG, SE e.a)
     03 tot 04-07-2002, 1, Gorzengriend, zingend (GH, TE e.a.)
     25-04 tot 08-05-2005, 1-2, inlage bij Heinenoordtunnel (PG, ME e.a.)

181. Sprinkhaanzanger Locustella naevia Bs

     Vrij zeldzaam.

     06-05-2000, 1 zingend, Carnisse Grienden – vermoedelijke broedpoging (SP)
     18-04-2002, 1 zingend, bij plasje tussen Kromme Weg en Ridderster (HM)
     Heeft in 2003 gebroed in de Jan Gerritse polder (SP)
     01-08-2003, 1 volwassen vogel gezien, Carnisse Grienden (SP) – mogelijk een van de vogels van het broedgeval.
     

     Er waren verder vier waarnemingen in voorjaar 2006.

     Heeft ook ongeveer eind jaren ‘80 gebroed bij de Heinenoord tunnel (AB).

182. Rietzanger Acrocephalus schoenobaenus Bs

     Zeer schaars. Heeft in 2000 in Klein Profijt gebroed, in 2004-2005 in de Carnisse Grienden en in 2007 in de Jan Gerritse polder. Er wordt verder een paar zingende vogels per jaar gevonden, tussen eind maart en eind mei; sommige hiervan zijn wellicht broedgevallen.

183. Kleine Karekiet Acrocephalus scirpaceus B

     Zomergast. Broedt in Carnisse Grienden (meestal 10-20 paar) en elders.

     Vroegste en laatste waarnemingen: 24-04-2003 (AG) en 14-07-2001 (SP)

184. Grote Karekiet Acrocephalus arundinaceus

     Zeldzaam.

     1983, broedgeval, verstoord door nachtvissers, Vredepolder, B (VOM/HGa,RSt)
     26-04-1984, 1, Carnisse Grienden (VOM/RSt)
     1994, broedgeval, Carnisse Grienden (GH, VOM/MLu,RSt)
     16-05 t/m 15-06-2007, 1 zingend, Kooiwalplas, B (HK en vele anderen)

     Waarschijnlijk kwam deze soort vaker voor tot in de jaren ‘70; hij was namelijk een algemene broedvogel van de grote rivieren. Daarna stortte de Nederlandse populatie in.

185. Bosrietzanger Acrocephalus palustris B

     Zomergast. Broedt in Carnisse Grienden (meestal 5-10 paar), Klein Profijt en in de Gorzengriend (tot 3 paar) en elders langs de Oude Maas.

     Vroegste en laatste waarnemingen: 6 mei, zowel in 2000 als 2001 (SP) en 04-07-2002 (SP)

186. Spotvogel Hippolais icterina Bs

     Zomergast, schaarse broedvogel, bijvoorbeeld in het Reijerpark in 2002. Broedde vroeger in zowel de Gorzen als de Carnisse Grienden maar is daar nu verdwenen.

     Vroegste en laatste waarnemingen: 07-05-2003 (LBj) en 14-07-1997 (ABa, SE)

187. Tuinfluiter Sylvia borin B

     Zomergast, broedvogel. Meestal 8-12 paar in de Carnisse Grienden (16 paar in 1998). Broedt ook langs de Noord (R) en elders langs de Oude Maas (B/A).

     Vroegste en laatste waarnemingen: 14-04-2002 (AG, DS) en 16-08-1999 (SP)

188. Zwartkop Sylvia atricapilla B

     Algemene broedvogel. In principe een zomergast; overwintert echter de laatste jaren in grote aantallen in Engeland en sinds kort in kleine aantallen in het westen van Nederland. Dit lijkt inmiddels ook in ons gebied het geval.

     Vroegste datum zingend: 29-03-2003 (SP)

     Een vrouwtje op 16-02-2002 en een mannetje op 03-01-2003, beiden in de Oranjewijk, B (SP) waren blijkbaar overwinterende vogels. Hetzelfde geldt voor vogels op 27/29-01-2006 (HMe) en 29-01-2007 (SE).

     Een opmerkelijke groep tijdens het najaarstrek was een van 13 in de Gorzen op 13-10-2001.

189. Grasmus Sylvia communis B

     Zomergast, vrij schaarse broedvogel.

     Vroegste en laatste waarnemingen: 21 april, zowel in 2002 als 2003 (SP) en 26-08-1982 (VOM/RSt)

190. Braamsluiper Sylvia curruca B

     Zomergast, schaarse broedvogel. Kan overal broeden, ook (zelfs vooral?) in de bebouwde kom, zolang er dichte struiken aanwezig zijn. Aantallen schommelen sterk van jaar tot jaar: 2006 was bijvoorbeeld een goed jaar, na twee zeer arme jaren.

     Vroegste en laatste waarnemingen: 22-04-2003 (SP) en 13-09-1997 (SP)

191. Fitis Phylloscopus trochilus B

     Zomergast, vrij algemene broedvogel. Meestal 15-25 paar in de Carnisse Grienden.

     De vroegste en laatste waarnemingen zijn op 16-03-2002 (AG) en 13-07-1997 (SP).

     Er is ook een waarneming van een fitis-achtige vogel met lichte poten bij de Benedenrijweg, R op 02-12-2000 (SE, TE). Als dit een fitis was zou dit een extreem late waarneming zijn. Ter vergelijking: in de SOVON atlas voor Nederland staan er maar vijf november meldingen en geen een voor december. Een afwijkende tjiftjaf is wellicht een waarschijnlijker verklaring.

192. Tjiftjaf Phylloscopus collybitus B

     Zomergast, algemene broedvogel. Bijvoorbeeld 10-20 paar in de Carnisse Grienden en in het Donckse Bos. Tevens zeldzame wintergast.

     Vroegste zingende vogel: 03-02-2004 (SP). Deze vogel, in het centrum van Barendrecht, was exact één maand vroeger dan de vorige record (03-03-2002) en is een van de vroegste waarnemingen voor Nederland.

     Laatste waarneming van een zingende vogel: 23-11-2002 (SP).

     Tot 2006 waren er tien winterwaarnemingen van niet-zingende vogels, de oudste in januari 1984. Deze waren vermoedelijk overwinterende vogels. Nog zes winterwaarnemingen kwamen er bij in de winter van 2006-7.

193. Fluiter Phylloscopus sibilatrix

     Zeldzaam.

     01-05-1986, 1, Carnisse Grienden (VOM/RSt)
     05-05-1986, 1, Johannapolder, A (VOM/RSt)
     06-05-2003, 1 zingend, nabij trimbaan, B (HW)
     23-04-2005, 1 zingend, nabij trimbaan, B (ME, WvR)
     27-04-2008, 1 zingend, parkeerplaats Carnisse Grienden (SP)

194. Bladkoning Phylloscopus inornatus

     Zeldzaam.

     18-11-1995, 1, Gorzen – de mogelijkheid van Hume’s Bladkoning, Phylloscopus (inornatus) humei, is niet uitgesloten
     16-10-2001, 1, achter Peter’s Tuincentrum, Bolnes (AG)
     11-10-2003, 1, kinderboerderij, R (AG)
     15-10-2003, 1, begraafplaats Vredenburg, R (AG)
     11-10-2008, 1, bij ruïne Kasteel Woude, R (SE, SP)

195. Goudhaantje Regulus regulus B1?

     Vrij schaarse wintergast.

     Vroegste en laatste waarnemingen: 19-10-1997 (SP) en 12-03-2000 (SP).

     Als uitzondering hierop zong een Goudhaantje in de omgeving van de Prins Willemstraat, B, in mei 2004. Dit is de eerste broedpoging voor het gebied. Een Goudhaantje was op dezelfde plek aan het zingen in voorjaar 2005.

196. Vuurgoudhaantje Regulus ignicapillus

     Schaarse wintergast. Interessante waarnemingen:

     20-03-1994, 1, Vredepolder, B (VOM/MLu,RSt) – laatste waarneming
     30-09-2002, 8, Gorzengriend (AG) – grootste groep
     20-11-2002 tot 06-03-2003, 2 langblijvende vogels, Prins Willemstraat, B (SP)
     24-09-2003, tenminste 4, Oranjestraat, B (SP) – vroegste waarneming
     08 t/m 11-03-2007, 1 zingend, Donckse Bos (SE, BW en MB)

197. Cetti’s Zanger Cettia cetti

     Zeldzaam. Er is één oude melding:

     28-04-1980, 2 zingend, Carnisse Grienden (VOM/HGa; beschreven in Vogeljaar, jaargang 28)

     In de zomer van 2008 is hier voorspeld: “de Nederlandse broedpopulatie is in de jaren 80 ingestort. Gezien de groei sinds eind jaren 90 is deze soort wellicht binnenkort weer in ons gebied te horen.” Dat kwam snel uit:

     02-11-2008, 1 zingend, Oude Maas bij Jan Gerritse polder (SP)

     In september-oktober 2010 was er meerdere keer eentje gehoord op dezelfde plek (SP, PG e.a.). In het voorjaar van 2011 waren er niet minder dan vier territoria langs de Oude Maas.

198. Bonte Vliegenvanger Ficedula hypoleuca

     Vrij zeldzame doortrekker. Een tiental waarnemingen, allemaal in april-mei of augustus-september, behalve één op 08-06-2006 langs de Slotsedijk in Portugaal (NG). Enige waarnemingen van meer dan één vogel:

     30-04-2001, 2, Gorzen (GH, HM)
     14-08-2003, 2, Sportpark Smeetslandseweg (ABa)
     10-09-2004, 2, Pr. Willemstraat, B (SP)

199. Grauwe Vliegenvanger Muscicapa striata B

     Zomergast; zeer schaarse broedvogel. Meestal 1-2 broedpaar in het Donckse Bos. Ook bij Klein Profijt in 1989, de Carnisseweg, B en bij de Oranjespeeltuin, B in 2000, Klein Profijt in 2001 en de Seringeplantsoen, R. Wellicht ook in de Gorzen en de Rijsdijk, Rhoon in 2006.

     Vroegste en laatste waarnemingen: 03-05-1984 (VOM/RSt) en 15-09-2004 (SP).

200. Staartmees Aegithalos caudatus B

     Heel jaar aanwezig; vrij algemene broedvogel. Vogels met witte koppen, vermoedelijk van de ondersoort A.c.caudatus uit oost-Europa, zijn vrij zeldzame bezoekers: 8 waarnemingen in 2001-2004, bijna allemaal in de periode oktober-december.

201. Matkop Parus montanus B

     Heel jaar aanwezig; vrij algemene broedvogel in de grienden. Zeldzaam daarbuiten.

202. Kuifmees Parus cristatus

     Zeldzaam.

     26-07-2001, 1 ter plaatse, Delta psychiatrische centrum, Poortugaal; later die zomer 2 vogels (HMe)
     27-06-2008 t/m 03-07-2008, 1 ter plaatse, Delta psychiatrische centrum, Poortugaal (HMe, GB)

     HMe meldt dat hij Kuifmezen op dezelfde plek ook in een ander jaar heeft gezien.

203. Zwarte Mees Parus ater

     Normaal gesproken vrij zeldzaam, met maar 7 waarnemingen tot en met 2002. In het najaar van 2003 waren echter bijzondere bewegingen waargenomen in grote delen van Nederland, met 10 waarnemingen in ons gebied. Waarnemingen in januari en februari 2004 waren hier misschien ook debet aan. Het najaar van 2005 zag een nog grotere invasie met meer dan 40 waarnemingen in ons gebied, plus een tiental waarnemingen in de eerste maanden van 2006.

     Interessante waarnemingen zijn als volgt:

     13-11 t/m 14-12-1999, 1, Prins Willemstraat, B (SP) – langblijvende vogel;
     09-03-2002, 1, Donckse Bos (LBs, GH) – enige voorjaarswaarneming tot nu toe;
     15-10-2003, 30, Donckse Bos buitendijks (AG) – grootste groep.
     18-09-2005, 27 overvliegend, Gorzen (DS, GH, TE) – grootste groep in de 2005 invasie;
     19-11-2005 t/m 11-02-2006, 1, Prins Willemstraat, B (SP) – zeer langblijvende vogel.

204. Koolmees Parus major B

     Heel jaar aanwezig; algemene broedvogel.

205. Pimpelmees Parus caeruleus B

     Heel jaar aanwezig; algemene broedvogel.

206. Boomklever Sitta europaea Bs

     Vrij zeldzaam. In 2001-2002 heeft een paar gebroed in het Donckse Bos (met succes: paartje met jongen gezien op 01-07-2001 door DS). Ook in 1996-98 werd daar gebroed; in 1998 zelfs 2 paar.

     Waarnemingen elders:

     oktober 2001, 1, Rijksstraatweg, in plantsoen (JP)
     12-10-2002, 1, Sandelingeweg, Rijsoord (RK)
     19-12-2003, 1, Dolfijnpark, R (SE)
     01-04-2007, 1, Gorzengriend (SE)

207. Boomkruiper Certhia brachydactyla B

     Heel jaar aanwezig. Vrij algemene broedvogel.

208. Taigaboomkruiper Certhia familiaris

     Zeldzaam. Deze soort is in heel Nederland een zeldzaamheid, behalve in Zuid-Limburg.

     27-10 t/m 04-11-2003, 1, Gorzen (LBj, AG e.a.)
     15 t/m 28-11-2006, 1, Valckestijnse Bos, Poortugaal (Vele waarnemers)

209. Rietgors Emberiza schoeniclus B

     Schaarse broedvogel van de grienden en doortrekker, voornamelijk maart-november. In 2002 waren er 4 paar in de Carnisse Grienden – het hoogste aantal bekend.

     Was vroeger het hele jaar aanwezig, maar is tegenwoordig een zeldzaamheid in de winter, het “broeikaseffect” ten spijt.

210. Geelgors Emberiza citrinella

     Zeldzaam.

     15-02-1958, 2, Kooigat, Rhoon (VOM/GK)
     26-10-1986, 4 overvliegend, Jan Gerritse Polder, B (VOM/MvE)
     06-04-2009, 1 mannetje, langs de trampad bij de Middeldijk, B (PG)
     19/20-10-2010, 1, Crezeepolder, R (CF, JJ e.a.)
     15-03-2011, 1 kort ter plaatse, Gorzen (SE)

211. Ijsgors Calcarius lapponicus

     Zeldzaam.

     18/20-10-2010, 1, Crezeepolder, R (CF, JJ e.a.)

212. Vink Fringilla coelebs B

     Heel jaar aanwezig; vrij algemene broedvogel en algemene doortrekker en wintergast.

     Grote groep: 150 in het Gorzenpark, 26-11-2005 (DH)

213. Keep Fringilla montifringilla

     Vrij schaarse doortrekker en wintergast.

     Vroegste en laatste waarnemingen: 29-09-2002 (AG) en 02-05-2006 (HMe).

     VOM noemt drie grote groepen begin jaren ‘80, met als grootste:
     14-12-1984, 140, Bouwdok, B

214. Europese Kanarie Serinus serinus

     Zeldzaam. Deze soort is in west Nederland een zeldzaamheid. Een zingende groep was een van de hoogtepunten van de wintertellingen:

     13-02-2000, 7, Carnisse Grienden. (SP, AB, e.a.)

215. Groenling Carduelis chloris B

     Heel jaar aanwezig; vrij algemene broedvogel.

     Een grote groep van maximaal 100 vogels werd regelmatig gezien bij Havenhoofd, Oostendam in december 2005 – februari 2006 (SE, LBj e.a.).

216. Sijs Carduelis spinus

     Vrij algemene doortrekker in de herfst (meestal overvliegend waargenomen); vrij schaarse wintergast.

     Vroegste en laatste waarnemingen: 29-09-2002 (AG) en 12-02-2003 (SP)

217. Putter Carduelis carduelis B

     Heel jaar aanwezig; vrij algemene broedvogel. Grote groepen:

     15-08-2004, ca. 60 bij de nieuwe “berg” in de Jan Gerritse polder (SP)
     03-10-2004, ca. 80 Portlandpolder (AB)

218. Barmsijs Acanthis flammea

     Tot 2005 een zeldzame vogel, met maar 5 waarnemingen. In de winter van 2005-6 was er echter een forse invasie: vanaf 20 november tot eind maart ongeveer 30 waarnemingen verspreid over het gebied, met groepen van soms tientallen vogels. De grootste groep was circa 140 in de Gorzen op 18-12-2005 (DS, GH, MB).

     De eerdere waarnemingen zijn:

     15-11-1986, 6, Hoge Veld, A; 1, Spuiveld, B (VOM/RSt)
     03-11-1994, 1 kort ter plaatse, Gorzenpark (SP)
     04-11-2003, 1 overvliegend, Gorzenpark (LBj)
     07-11-2003, 2 overvliegend, Gorzen (LBj, SE)
     23 t/m 25-11-2003, 6-7, Beneden Rijweg, R (SE, TE e.a.)

     Er zijn twee vormen van Barmsijs: de Grote en de Kleine. Hoewel ze zeer veel op elkaar lijken worden ze door sommige autoriteiten als aparte soorten beschouwd. De invasie-vogels van 2005-6 waren waarschijnlijk allemaal Grote Barmsijzen, maar de eerdere waarnemingen zijn niet nader geïdentificeerd.

219. Kneu Acanthis cannabina B

     Voornamelijk zomergast. Vroeger het hele jaar te vinden maar lijkt, net zoals bij de Rietgors, nauwelijks meer in de winter voor te komen. Schaarse broedvogel. Vroeger algemene broedvogel in Carnisse Grienden, tot 7 paar, maar verdwenen in 2002. 1 paar in 2003.

     Vroegste en laatste waarnemingen in recente jaren: 20-03-2005, Barendrecht (WM) en 30-10-2005, Koedoodseplas, A (SP). Grote groep:
     26-09-1984, 150, Jan Gerritse Polder, B (VOM/RSt)

220. Kruisbek Loxia curvirostra

     Vrij zeldzaam. 9 waarnemingen, voornamelijk in september/oktober, van overvliegende vogels of vogels kortstondig ter plekke. Grootste groepen:

     14-10-2004, 11 overvliegend, Kerkweg, R (SE)
     27-10-2004, 13 overvliegend, Gorzen (LBj)

221. Goudvink Pyrrhula pyrrhula

     Zeldzaam.

     03-04-1985, 1 vrouwtje, Spuiveld, B (VOM/HGa)
     22-04-1994, 1 mannetje, Rhoonse Griend (GH)
     12-10-2003, 1 overvliegend, Gorzen (DS, TE e.a.)
     07-02-2004, 1 vrouwtje, Donckse Bos (GH, DR)
     14-11-2004, 1 vrouwtje, Gorzenpark (GH, SE, BW)
     12-01-2006, 4, Pendrechtse Molen, B (PG)

222. Appelvink Coccothraustes coccothraustes B1

     Zeldzaam tot 2005. In de winter van 2005-6 was er een kleine invasie: 12 waarnemingen in okt-maart van in totaal 20 vogels.

     In 2008 werden Appelvinken ontdekt in Klein Profijt. Van 29 juni tot tenminste 12 juli werd een vogel, en een keer 2 vogels, gezien (BS, SE e.a.). Gezien de datum, duur van de warnemingen en biotoop lijkt er duidelijk sprake te zijn van een broedpoging, al is het niet bekend of hij succesvol is. Gezien de zeer teruggetrokken leefwijze van Appelvinken in het broedseizoen en de (voor Ijsselmonde) relatief afgelegen plek, kan het zijn dat de vogels hier al meerdere jaren zitten.

     Overige waarnemingen zijn:

     05-12-2001, 1, Donckse Bos (LBs)
     16-10-2003, 1, Gorzenpark (LBj)
     10-09-2007, 1 à 2, Gorzen (SE, AWW)

223. Huismus Passer domesticus B

     Heel jaar aanwezig. Algemene broedvogel van de bebouwde kom, maar aanzienlijk minder algemeen dan vroeger.

     Grote groep:
     30-08-1984, 300, Rhoonse Grienden/Klein Profijt (VOM/RSt)

     Gezien de achteruitgang zal deze groep wellicht nooit meer worden overtroffen.

224. Ringmus Passer montanus B

     Schaars, en wordt schaarser. Broedde begin jaren ’90 in de Gorzen, maar nu verdwenen. VOM meldt niet minder dan 8 broedparen in de Carnisse Grienden in 1983, maar zij zijn daar ook verdwenen. Broedt nu op een paar plekken tussen Smitshoek en Rhoon. Wordt in Barendrecht en Ridderkerk 2-3 keer per jaar waargenomen, voornamelijk in de herfst. Grote groepen:

     31-08-1986, 60, Jan Gerritse Polder, B (VOM/RSt)
     30-09-2004, 40, waarvan 21 ter plaatse, Gorzenpark (LBj)
     08-03-2005, 20-40 Oudeweg/Essendijk, A (ABa)
     12-11-2005, 40 ter plaatse, Carnisse Grienden (AB, SP)

225. Spreeuw Sturnus vulgaris B

     Heel jaar aanwezig; algemene broedvogel. Bijzondere groepen:

     01-10-2003, ca. 1000 foeragerend, Achterzeedijk, B (SP)
     27-11-2003, ca. 5000 overvliegend, Oude Maas, B (PG)

226. Roze Spreeuw Sturnus roseus

     Zeldzaam. Deze soort is in heel Nederland een zeldzaamheid.

     25 en 26-04-2003, 1 ter plaatse, eerste winterkleed, Ravelstraat, R (TE, GH e.a.)

227. Wielewaal Oriolus oriolus Bs

     Vrij zeldzaam; lijkt, in vergelijking met de omschrijving in VOM, zeldzamer te worden. Heeft in sommige jaren een territorium in Valckesteijnse Bos, A (NG e.a.). Ook zijn er vijf eenmalige waarnemingen van het Donckse Bos. De enige andere waarnemingen sinds 1995 zijn:

     19-05-2001, 1 zingend, net buiten Klein Profijt (SP)
     26-04-2003, 1 laag overvliegend en dan zingend, Slikkeveer (SP, AG)
     30-05-2009, 1, Donkersloot (GW)
     

228. Vlaamse Gaai Garrulus glandarius B

     Heel jaar aanwezig; vrij algemene broedvogel.

     Er was een opmerkelijke groep van 82 vogels over Rijsoord op 03-10-2004 (LBs)

229. Ekster Pica pica B

     Heel jaar aanwezig; algemene broedvogel.

230. Kauw Corvus monedula B

     Heel jaar aanwezig; algemene broedvogel.

     VOM noemt een grote slaapplaats van Kauwen bij Klein Profijt waar 2500 vogels aanwezig waren op 15-11-1986.

     Noordse Kauw C. m. monedula

     Tien waarnemingen van solitaire vogels, waarvan vier in de winter 2005-6. Deze ondersoort komt wellicht regelmatig voor, maar kreeg tot voor kort geen aandacht. Voorbeelden:

     29-01-2005, 1, plein voor het gemeentehuis, B (GH en SE) – eerste melding voor het gebied
     18-11-2005, 1, Willemstraat, R (GH)
     27-04-2006, 1, Huygensplantsoen/Middenmolendijk, R (DS)

231. Roek Corvus frugilegus B1

     Vaak aanwezig bij het Shell benzinestation aan de A15, aan de rand van Albrandswaard. Hier is in 2007 de eerste kleine broedkolonie gesticht sinds de soort rond 1970 uit ons gebied werd verdreven. Dit was in 2010 weer vernietigd.

     Elders schaars; wordt enkele keer per jaar gezien. Dit zou vogels kunnen zijn van de kolonie in Geervliet, ten westen van ons gebied; er zijn recent ook kleine kolonies gevestigd in Hoogvliet en het Zuiderpark in Rotterdam. Opvallende groepen:

     07-09-2002, 19, Donckse Bos, buitendijks (AG)
     14-03-2003, 15, Crezéepolder (LBs)
     30-09-2006, 19, Polder Het Buitenland van Rhoon, A (SE)

232. Zwarte Kraai Corvus corone B

     Heel jaar aanwezig; vrij algemene broedvogel.

     Bonte Kraai C. c. cornix

     Er zijn ook waarnemingen van deze ondersoort:

     18-04-1943, 2, Oude Barendrechtse Brug, B (VOM/v.d. Graaf; beschreven in MNNV, 1944-2)
     okt 1991, 1 overvliegend, Gorzengriend (DS)
     16-04-2012, 1, ten oosten van de Oude Barendrechtse Brug, B (gefotografeerd, MV)

     Waarschijnlijk kwam deze ondersoort vroeger vaker voor, maar het aantal in Nederland als geheel is sinds begin jaren 80 sterk gedaald. Aan de andere kant, het feit dat men de moeite genomen heeft om hem in 1943 te melden geeft aan dat ze niet algemeen waren.

---

Oude waarnemingen

Hier worden waarnemingen gegeven van soorten die in ons gebied niet meer zijn waargenomen sinds begin 1992, het jaar waarin de werkgroep zijn werkzaamheden begon.

1. Roodhalsfuut Podiceps grisegna

   27-01-1985, 1, Spuiveld, B (VOM/MvE)

2. Kuifduiker Podiceps auritus

   29-10-1981, 1, Carnisse Grienden (VOM/RSt)

3. Noordse Stormvogel Fulmarus glacialis

   VOM meldt een Noordse Stormvogel gezien bij de Jan Gerritse polder tijdens storm op 13-9-1983 (VOM/RSt) – een uiterst merkwaardige melding, aangezien deze soort bijna nooit in het binnenland wordt gezien.

4. Vaal Stormvogeltje Oceanodroma leucorhoa

   VOM geeft een melding van een Vaal Stormvogeltje dat over de Oude Maas bij Rhoon zou zijn gezien op 19-10-1970; de oorspronkelijke melding staat in de tijdschrift Het Vogeljaar. Ook dit is een heel merkwaardige melding.

5. Zwarte zeeëend Melanitta negra

   08-11-1980, 3, Carnisse Grienden (VOM/RSt)

   VOM geeft aan dat er meerdere waarnemingen van solitaire vogels langs de Oude Maas waren in de jaren 70/80, maar het is onduidelijk of er waarnemingen in ons gebied waren, behalve de ene hierboven.

6. Strandplevier Charadrius alexandrinus B1(?)

   Zeldzaam; lijkt inmiddels helemaal verdwenen te zijn.

   10-04-1982, 1, opspuitterrein Jan Gerritse polder (VOM/RSt)
   27-04 t/m 14-08-1983, waarschijnlijk broedgeval, opspuitterrein Jan Gerritse polder (VOM/RSt)
   26-04-1984, 2, Carnisse Grienden (VOM/RSt)
   20-04-1985, 2, Vredepolder (VOM/RSt)
   

7. Middelste Jager Stercorarius pomarinus

   In het najaar van 1985 was er een invasie van Middelste Jagers in het binnenland van Nederland. Op 16 november waren 3 exemplaren gezien langs de Oude Maas, waarvan tenminste 1 in ons gebied, bij Rhoon. (VOM/HvM).

8. Drieteenmeeuw Rissa tridactyla

   27-07-1987, 1 onvolwassen, Jan Gerritse polder (VOM/RSt)

9. Buidelmees Remiz pendulinus

   18-08-1987, 4, Rhoonse Grienden (VOM/RSt)

10. Notekraker Nucifraga caryocatactes

    26-10-1991, 1, Gorzenpark (SE, TE, DS)

    Er is ook een claim van een Notekraker bij de Achterzeedijk in Barendrecht op 06-03-2005.

---

Aanvullende waarnemingen

Hier worden aanvullende waarnemingen gegeven die niet in de hoofdlijst horen. Dit zijn soorten die bleken (waarschijnlijk) ontsnapt te zijn, soorten waarvan de determinatie niet helemaal zeker is, en soorten die net buiten de grens van het werkgebied werden waargenomen.

1. Jan van Gent Sula bassana

   15-01-1986, 1 bij de Geertruida Agatha polder, aan de zuidkant van de Oude Maas (VOM/ARe)

2. Zwarte Ibis Plegadis falcinellus

   Op 08-12-2004 is een Zwarte Ibis geclaimd door ene R. Brondsema. De vogel werd gezien vanuit een auto, hij vloog laag over de A15 ter hoogte van Rhoon. Dit was vroeg in de ochtend, in de schemering. Deze soort is een zeldzaamheid in heel Nederland.

3. Indische Gans Anser indicus

   Deze ontsnapte soort broedt nu in Nederland en zou wellicht als een ingeburgerd exoot kunnen worden beschouwd. Eén waarneming:

   10-08-2005, 2 overvliegend, Gorzen, (BW, DR e.a.)

4. Sporenkievit Hoplopterus spinosus

   Een Sporenkievit werd gezien bij de Carnisse Grienden en Vredepolder in mei 1987 (HW en VOM). Deze wordt door VOM beschouwd als een ontsnapte vogel, net zoals de meeste Sporenkieviten die in Nederland zijn gezien.

5. Roodstuitzwaluw Hirundo daurica

   Eén zeer waarschijnlijke Roodstuitzwaluw:

   26-04-2004, 1 overvliegend, Crezéepolder (LBj)

   Een andere vogel werd in Zwijndrecht (Develbos) waargenomen in juli 2007.

6. Pallas’ Boszanger Phylloscopus proregulus

   Een waarschijnlijke Pallas’ Boszanger werd op 03-11-2000 gezien door een onervaren vogelaar in de Prins Willemstraat, Barendrecht. De beschrijving was dat de vogel op een Vuurgoudhaantje leek, maar dat alle drie strepen op de kop dezelfde lichtgele kleur hadden.

Afkortingen

Broedstatus

B	Broedvogel
Bs	Broedt soms
B1	Eenmalig broedgeval
B?	Broedt wellicht
vB	voormalige broedvogel

Plaatsen

A	Albrandswaard
B	Barendrecht
R	Ridderkerk

Waarnemers

AB	Aad den Boer *
ABa	Andre de Baerdemaeker *
AD	Aart van Dragt
AG	Alex van der Giessen *
AL	André Lagendijk
AP	Arie-Jan Prins
AWW	Arie-Willem van der Wal
BD	B. Dijkstra
BG	B. Gouman
BS	Bram Steijn
BW	Bas Wisse *
CF	Cornelis Fokker *
CJ	C.P.M. Jacobs
CR	Chris van Rijswijk
DH	Dick Hörters *
DR	Dick Roos *
DS	Dave van der Spoel *
ER	E. Reinstra
ES	Elly Schumm
GB	Gert van Bergeijk
GG	Gerard Groeneveld
GH	Gerrit Heester *
GK	Guus Klaar *
HB	Hans Bossenbroek
HK	Huib Kleinjan *
HM	Hans Mom *
HMe	Hans Meijer
HW	Hans Westerlaken
HZ	Henk Zevenbergen
IJ	Ina Jacobs

JE	Joop van Eerbeek
JJ	Jan de Jong *
JP	J. Pors
KD	K. van Donk
LBj	Leon Boon (L. Boon jr.) *
LBs	Leo Boon (L. Boon sr.)
LP	Laurens v.d. Padt *
LW	Laurens v.d. Wind *
MB	Miranda van den Bosch *
ME	Martin Edelman *
MF	Martin Fousert
MO	Mirjam v.d. Ouden *
MV	Marcel Vat
NG	Niels Godijn
PG	Peter Gouman *
PS	Pim van Schalkwijk
RH	Rob Horvath *
RK	Ruud Kruk
RN	R. Nooteboom
RR	Rene de Ruijter
SE	Sander Elzerman *
SP	Stephen Poley *
TB	Theo Briggeman
TE	Ton Elzerman *
VOM	zie hieronder
WdB	Wouter den Boer
WM	Wouter Moerland *
WR	Willem van Rijswijk
e.a.	en anderen

* = lid vogelwerkgroep (of voormalig lid)

VOM: Vogels van de zoetwatergetijderivier de Oude Maas, Strucker R.C.W. (1996), Alblasserdam: Haveka bv. Waarnemers in dit boek geciteerd zijn:

AvL	A. van de Linden
ARe	A. Reijerkerk
GK	Guus Klaar
HGa	Henk Gaasbeek
HvM	H. van Muiswinkel
JHo	J. Hooijmeijer
LvL	L. van de Linden

MLu	M. Luitwieler
MVo	M. Vos
MvE	M. van Es
PSc	P. Schrijvershof
RSt	Rob Strucker
TSt	T. Strucker-van der Korput

Inhoudsopgave

---

Laatste wijziging: 20-1-2013